సౌవీరం బదరం కోలమ్

సౌవీరం బదరం కోలమ్||  వనౌషధివర్గము  - అమరకోశమ్ -  ; 

[దేశము - వృక్షాలు, పళ్ళు ]

A] సువీరం - అను దేశమునందు ఎక్కువగా పండే పళ్ళు = రేగుపళ్ళు ;

B] బదరం ;- రేగిపళ్ళు ఎక్కువగా పండే నేల అది & 

 A] సౌవీరం ;-   సువీరుడు ప్రభువు - కనుక ఆ దేశం "సౌవీర దేశం" ఐనది - 

సువీరుడు ;- శిబి చక్రవర్తి రెండవ కొడుకు & సువీర పాలిత సీమ =  

సౌవీరము ; [ పురాణనామచంద్రిక ] ;;  

&

A] తుండికేరీ సముద్రాంత కార్పాసీ బదరేతి చ|| 

వనౌషధివర్గము ;- 115 శ్లోకం ; అమర కోశమ్ ; & 

B] భారద్వాజీ తు సా వన్యా||  -

C] వ్యాఘ్రాటస్తు భరద్వాజః||

తాత్పర్య ;- భరద్వాజము - అనే అరణ్య జంతువు = ఏట్రింత ] ;; 

               - సింహాది వర్గము -శ్లోకమ్ - 15 ;;

follow ఈ శ్లోకములు - next - my blog essay ; 

అమరకోశమ్ - కేవలం - నిఘంటువు మాత్రమే కాదు - భౌగోళిక విజ్ఞాన గని & 

పశు, పక్షి - సామాజిక స్వరూపాలను పరిశీలించడానికి - చరిత్రకారులకు - 

ఎంతో ఉపకారం చేసే గొప్ప గ్రంధం - అమరకోశమ్ - ఉద్గ్రంధం - historians కి, 

socialogists కి - ఎన్నో అంశాలను అందించగలుగుతున్న hand book -  

ఇందుకు పైన ఉన్న శ్లోకము - చక్కని ఉదాహరణ -

అంతే కాదు, ఆయా ప్రదేశాల స్వభావాన్ని అనుసరించి, ఆ ఊళ్ళు - సీమలకు - 

పేర్లు పెట్టిన తీరు - ఎంతో ఆశ్చర్యాన్ని కలిగిస్తున్నది కదా!! 

************************************* ,

⛳ఎందరో మహనీయులు, మహర్షులు ;- ప్రాచీనకాలంలోనే మన పురాతన విజ్ఞానం, 

దేశీయ నాగరికత - గగనపర్యంతం అభివృద్ధి అవడానికి - ⛳ఇటువంటి వ్యక్తులు - నిష్కామంగా కృషియే మూలకారణం. నవీన విజ్ఞాన సంపదకు పునాది రాళ్ళు - 

నాటి నుండి - పెరుగుతూ వచ్చిన -  ఈ మణిదీపాల ఉజ్వలకాంతులు.  మళ్ళీ మళ్ళీ సరికొత్తగా మననం చేసుకుంటూ ముందుకు సాగుతున్న ఉండడం మన కర్తవ్యం. ఇటువంటి ⛳ వారసత్వ సిరి⛳ ని - కాపాడుకొంటూ, 

స్వర్ణ పారిజాత పరిమళాల పరివ్యాప్తి కోసం - 

పరిశ్రమిస్తూన్న నిత్య విద్యార్ధులం మనం - & 

ఇంత గొప్ప విజ్ఞాన సాగరాన్ని పరిశీలించే అందరమూ - 

సదా అభ్యాసకులమే, and నిత్య విద్యార్ధులమే! 

see ;- ⛳ జలార్గళశాస్త్రము*= *५४. उदकार्गल ⛳ "ఉదకార్గల శాస్రం" * ;; 

&

EXTRA NOTES ;- అమరం అంటే నామలింగాను శాసనం అనే నిఘంటువు. దీనికే అమరం/ అమరకోశం అని ప్రసిద్ధి. ఇది కేవలం నిఘంటువే కాదు,Thesarus కన్నా ఎన్నో రెట్లు ఉపయోగకరమైనది. దీని రచయిత అమరసింహుడు, ఈయన బౌద్ధుడు. 

కోశాలన్నిటిలోనూ అమరకోశం అత్యంత దీప్తితో వెలుగుతున్నది. దానికి అమరసింహుడు అవలంబించిన వర్గీకరణ వ్యవస్థ, అమరంలో తొక్కిన నూతన మార్గాలు కారణం. అతని భాష్య మర్మజ్ఞత పండితలోకంలో అతడికి అగ్ర తాంబూలం ఇప్పించింది. అనంతమైన శబ్దరాశి లోంచి వాఙ్మయంలో తరచుగా వాడుకలో వున్న పదాల్ని ఎన్నుకోవడంలో అతని నిశిత దృష్టి సైతం అతడి కోశాన్ని సార్వజనీనం చేసింది. అమరకోశం-  కోశక్షేత్రంలో వటవృక్షమై - నిలిచింది.

ఇంద్రశ్చంద్రః కాశకృత్స్నాపిశలీ శాకటాయనః|

పాణిని అమర జైనేంద్రాః జయంతి అష్టాది శాబ్దికాః|| 

– అనే శ్లోకాన్ని బట్టి అమరసింహుడు ప్రసిద్ధులైన శాబ్దికులలో ఒకడు -

************************************* , 

అమరసింహుడు  రచన -  నామలింగాను శాసనమ్ - ని 

మూడు కాండలు - గా విభజించాడు. 

మొదటి కాండలో 280, రెండో కాండలో 735, మూడో కాండలో 485.. వెరసి 1500 శ్లోకాలు ఉన్నాయి. 

ప్రతి కాండను కొన్ని వర్గాలుగా విభజించాడు. 

ప్రథమ కాండ ;- 12 వర్గాలు ;- స్వర్గ వర్గం, వ్యోమ వర్గం, దిక్‌ వర్గం, కాల వర్గం, ఽధీ వర్గం, వాక్‌ వర్గం, శబ్దాది వర్గం, నాట్య వర్గం, పాతాళ వర్గం, భోగి వర్గం, నరక వర్గం, వారి వర్గం = [12 వర్గాలు ఉన్నాయి ]  

ద్వితీయ కాండ ;- భూ వర్గం, పుర వర్గం, శైల వర్గం, వనౌషధి వర్గం, 

సింహాది వర్గం, మనుష్య వర్గం, బ్రహ్మ వర్గం, 

క్షత్రియ వర్గం, వైశ్య వర్గం, శూద్ర వర్గం ;  = పది వర్గాలు ;; 

తృతీయ కాండ ;- విశేష్య నిఘ్న వర్గం, సంకీర్ణ వర్గం, నానార్థ వర్గం, అవ్యయ వర్గం, లింగాది సంగ్రహ వర్గం =  ఐదు వర్గాలు ;; 

ఇందులో వుండే నానార్థ వర్గంలో పదాలని కాంతాలు, ఖాంతాలు, గాంతాలు -

 అని వర్ణక్రమంలో కూర్చాడు. 

ప్రణాళికాబద్ధంగా (schematic)  సాగిన ఈ రచన - తరువాత Dictionary లకు దిక్సూచి ఐనది - నిఘంటు కారులు  - అకారాది క్రమం కూర్చడం అమరాన్ని అనుసరించే చేశారు.

======================= .

`A`] sauweeram badaram kOlamm||  ;- wanaushadhiwargamu ; - 36 ;; 

dESamu - wRkshAlu, paLLu ;- suweeruDu ;- Sibi cakrawarti remDawa koDuku & 

suweera pAlita seema = sauweeramu ; [ purANa naama camdrika ] ;;  

suweeram - anu dESamunamdu ekkuwagaa pamDE paLLu = rEgupaLLu ; &

rEgipaLLu ekkuwagaa pamDE nEla adi & suweeruDu prabhuwu - 

kanuka aa dESam "sauweera dESam" ainadi - 

&

`A`] tumDikErI samudraanta kaarpaasee badarEti ca|| 

wanaushadhiwargamu ;- 115 SlOkam ; amara kOSamm ; & 

BAradwaajee tu saa wanyaa||  -

`B`] wyAGrATastu Baradwaaja@h||

taatparya ;- bharadwaajamu - anE araNya jamtuwu = ETrimta ] ;; 

`follow` ee SlOkamulu - `next` - `my blog essay` ; 

sim haadi wargamu -SlOkamm - 15 ;;  

&* 

amarakOSamm - kEwalam - nighamTuwu maatramE kAdu - 

BaugOLika wijnaana gani & paSu, pakshi - saamaajika swaruupaalanu pariSIlimcaDaaniki - caritrakaarulaku - emtO upakaaram cEsE goppa gramdham - 

amarakOSamm - udgramdham - `historians` ki, `socialogists` ki - ennO amSAlanu amdimcagalugutunna `hand book` -  

imduku paina unna SlOkamu - cakkani udaaharaNa -

amtE kaadu, aayaa pradESAla swabhaawaanni anusarimci, aa ULLu - 

seemalaku - pErlu peTTina teeru - emtO AScaryaanni kaligistunnadi kadA!! 

************************************* 

pages - 256, 555, 588  - దేశము - వృక్షాలు, పళ్ళు ;-  వనౌషధివర్గము - 36 ;; అమరకోశమ్ ;;

Link = Dictionary లకు దిక్సూచి ;; 

చ్యవన ప్రాస - ఎవరు చేసారు?

 చ్యవన మహర్షి =  చ్యవన ప్రాస - ను ఎవరు చేసారో తెలుసా!!? - 

చ్యవన ముని ఆశ్రమం ;- *ఆరావళీ పర్వతశ్రేణులు - ధోసీ గిరి పైన  ఉన్నది. 

 🛞పాఠ్యాంతరం - A  ;- 10 వేల ఏళ్ళ క్రితం -  చ్యవన మహర్షి చేసిన మందు 

" చ్యవన ప్రాస" పేరుతో ప్రఖ్యాతి గాంచినది. &  

*ఆరావళి hills - నేటి హర్యానా, రాజస్థాన్ రాష్ట్రముల సరిహద్దు ; [ పార్ట్ - 1] ;;

************************* ,

🛞 పాఠ్యాంతరం -  B ;- సూర్యుని యొక్క అమడ పిల్లలు ఐన అశ్వినీ కుమారులు.

వీరు చ్యవన మహర్షి కోసం మూలికా ఔషదం తయారుచేసారు.

వారు ఇచ్చిన ప్రసాదము అమోఘంగా పనిచేసింది. చ్యవనునికి శక్తి సంపదను సమకూర్చినది.

నాటినుండి చ్యవనుని పేరుతో ఈ ఆయుర్వేద ఔషధం సుప్రసిద్ధం ఐనది.  

1] చ్యవన మహర్షి ;- వంశావళి, చరిత్ర - reference ;- 1] చ్యుత జన్మ = 

అనగా - నెలలు నిండక మునుపే పుట్టిన వాడు, కనుక  చ్యవన నామం ఇతనికి కలిగింది.

2]  తల్లి పులోమ, తండ్రి భృగువు - పులోముడు అనే రాక్షసుడు పులోమ [భృగు పత్ని & చ్యవనుని జనని] ను బలవంతంగా అపహరించాడు, భీతిల్లిన పులోమ గర్భం - చ్యుతమై, చ్యవనుడు పుట్టెను. చ్యవనుని కంటి చూపుతో - ఆ రక్కసుడు భస్మం అయ్యాడు.  

3] పార్ట్ - 2 ;- శర్యాతి మహారాజు కుమార్తె - సుకన్య - చ్యవనుని భార్య ఐనది. పతివ్రత ఐన సుకన్య శక్తి వలన కవలలు ఐన *అశ్వినీకుమారులు - *సోమపానం స్వీకరించగల అర్హతను పొందారు.  అశ్వినీకుమారులు ;- సూర్య పుత్రులు, బాడబ రూపము ధరించినట్టి సంజ్ఞాదేవి - వీరి తల్లి & ప్రఖ్యాత దేవవైద్యులు - అమడలు ఐన ఈ అశ్వినీ దేవతలు ;;    &

`Extra Links follow` ;- దేవతలు *సోమలత నుండి తయారు చేసిన పానీయ నామము సోమ తీర్ధము - సోమపానం చేయుట - మర్యాదాపూర్వకం ఐన క్రియగా భావిస్తారు. ప్రాచీనకాలమున యజ్ఞ, యాగములలో ఈ *సోమపానం విధి కొనసాగుతుండేది.

; a] *సోమలత ; b] *సోమపానం ;;

`ref ;- మహాభారతం - ఆదిపర్వం - 5-6  ;;    &

Extra notes ; 1] Sanskrit numbers ;- १  - २ - ३ - ४ -  ५ -  ६  -  ७ -  ८ -  ९ - १० ;

Telugu numbers ;- ౧ - ౨ - ౩ -  ౪  - ౫  - ౬  - ౭  - ౮ - ౯ - ౧౦ ;  

Ref ;- దగార్గల్-భూమీతల్ జల్ పరీక్షా (పహాణే). (పుష్ఠే :  २७८ తే २१८)  ; వ్యంజన్ ;

1] Link = దగార్గల్-భూమీతల్ జల్ పరీక్షా (పహాణే) ;; 

&  మంచి సంకల్పం - ; వరాహమిహిరుడు - భూమిలోపలి పొరలలో - ఉన్న నీటిజాడలను ఎట్లా కనిపెట్టాలో - శ్లోకముల రూపములో - లోకమునకి అందించిన అద్భుత గ్రంధం - జలార్గళశాస్త్రం - ప్రజలకు ఎంతో ఉపయుక్తం, ఉపకారి - ఈ హిందూ ప్రాచీన రచన ;- జగతికి అందించడం మంచి సంకల్పం - ఇది మంచి సందేశం ........ ,

స్వర్ణ పారిజాత పరిమళాల పరివ్యాప్తి కోసం - పరిశ్రమిస్తూన నిత్య విద్యార్ధులు అనేకమంది ఉన్నారు, ఆ పంథాను అనుసరిస్తూ, నడక సాగించడం - అనే విశేషం వలన - happy గా, proud గా ఫీల్ ఔతున్నాను. 4] ఇంత గొప్ప విజ్ఞాన సాగరాన్ని పరిశీలించే అందరమూ -  సదా అభ్యాసకులమే, and నిత్య విద్యార్ధులమే!          &

జలార్గళశాస్త్రము*= *५४. उदकार्गल ;-  "ఉదకార్గల శాస్రం" * ;  [below link] ;

=================,

cyawana praasa - ewaru cEsaaru? ;-

cyawana praasa - nu ewaru cEsaarO telusA!!? -  

aaraawaLI parwataSrENulu - dhOsee giri paina unnadi. 

 pAThAmtaram - `A` ;- 10 wEla ELLa kritam -  cyawana maharshi cEsina mamdu " cyawana praasa" pErutO prakhyaati gaamcinadi. 

& *aaraawaLi - nETi haryaanaa, raajasthaan raashTramula yoka  sarihaddu ;

************************* ,

 pAThAmtaram - `B` ;-  suuryuni yokka amaDa pillalu aina aSwinee kumaarulu.

weeru cyawana maharshi kOsam muulikaa aushadam tayaarucEsaaru.

waaru iccina prasaadamu amOGamgaa panicEsimdi. cyawanuniki Sakti sampadanu samakuurcinadi.

nATinumDi cyawanuni pErutO ee aayurwEda aushadham suprasiddham ainadi.  ******************, 🛞 

1] cyawana maharshi ;- wamSAwaLi, caritra - `reference` ;- 1] cyuta janma = anagaa - nelalu nimDka munupE puTTina wADu, kanuka  cyawana naamam itaniki kaligimdi.

2]  talli pulOma, tamDri BRguwu - pulOmuDu anE raakshasuDu pulOma [BRgu patni & cyawanuni janani] nu balawamtamgaa apaharimcADu, BItillina pulOma garbham - cyutamai, cyawanuDu puTTenu. cyawanuni kamTi cUputO - aa rakkasuDu bhasmam ayyADu.

REF ;- mahaabhaaratam - aadiparwam ;; 

[samskRtam] ;- chyut = premere child ;- named CHYAWANA ;; 

 pAThAmtaram - `A` ;- 

3] పార్ట్ - 2 ;- Saryaati mahaaraaju kumaarte - sukanya - cyawanuni BArya ainadi. patiwrata aina sukanya Sakti walana kawalalu aina *aSwineekumaarulu - *సోమపానం = *sOmapaanam sweekarimcagala arhatanu pomdaaru.  aSwineekumaarulu ;- suurya putrulu, baaDaba ruupamu dharimcinaTTi sam jnaadEi weeri talli & prakhyaata dEwawaidyulu - amaDalu aina ee aSwinee dEwatalu ;;       & 

`Extra Links follow` ;- dEwatalu *sOmalata numDi tayaaru cEsina paaneeya naamamu sOma teerdhamu - sOmapaanam cEyuTa - maryaadaapuurakam aina kriyagaa bhaawistaaru. praaceenakaalamuna yajna, yaagamulalO ee *sOmapaanam widhi konasaagutumDEdi.

; `a`] *sOmalata ; `b`] *sOmapaanam ;  

&

జలార్గళశాస్త్రము*= *५४. उदकार्गल ;-  "ఉదకార్గల శాస్రం" * ; 

paintingskadanbarikrish.blogspot.com ;;

= 54 udakArgaLaSAstramm ;;;;  జలార్గళశాస్త్రము = "ఉదకార్గల శాస్రం"

సదా విద్యార్ధులమే

నేను 18 ఏళ్ళ నుండి విపరీతంగా ఈ పుస్తకం *కోసం ప్రయత్నించాను. 

ఇన్నేళ్ళకు - [బృహత్ సంహిత - లోని] జలార్గళశాస్త్రము* ను 

నా బ్లాగ్ లో టైప్ చేసి - అచ్చు వేయగలిగాను. 

1] ఈ చిన్న పొత్తము - తెలుగు అనువాదపద్యాలతో ముద్రణ ఐనట్టి 'జలార్గళము - ' -

'తెలిసిన ఆమె - చదువుతుంది కదా!' - అని ఇచ్చాను, 

అంతే! ఆ బుల్లి పుస్తకం - మళ్ళీ నాకు ఇవ్వలేదు. 

అప్పటి నుండీ గాలిస్తూనే ఉన్నాను, 

in Inetrnet - ఇప్పటికి లభించి, నాకు ఎంతో సంతోషాన్ని ఇచ్చింది ......,  

I feel very Happy! 

                                                    *   *   *   *   *   *

ఎందరో మహనీయులు, మహర్షులు - మన పురాతన విజ్ఞానం - అభివృద్ధి చేసారు . ప్రాచీనకాలంలోనే దేశీయ నాగరికత గగనపర్యంతం అభివృద్ధి అవడానికి - 

ఇటువంటి వ్యక్తులు - నిష్కామంగా కృషియే మూలకారణం. 

కొన్ని దేశాలకు మాత్రమే ఇటువంటి పురోభివృద్ధి గాంచిన 

పురాతన నాగరికత - లభించిన భాగ్యం లభ్యమైనది. 

 🎻 🎻 మన పురాతన విజ్ఞానం - అభివృద్ధి చేసారు ;- 

 2] ప్రాచీనకాలంలోనే దేశీయ నాగరికత గగనపర్యంతం అభివృద్ధి అవడానికి - 

ఇటువంటి వ్యక్తులు - నిష్కామంగా కృషియే మూలకారణం.

 కొన్ని దేశాలకు మాత్రమే ఇటువంటి పురోభివృద్ధి గాంచిన -

పురాతన నాగరికత - లభించిన భాగ్యం లభ్యమైనది. 

 3] నవీన విజ్ఞాన సంపదకు పునాది రాళ్ళు -

నాటి నుండి - పెరుగుతూ వచ్చిన - 

ఈ మణిదీపాల ఉజ్వలకాంతులు. 

మళ్ళీ మళ్ళీ సరికొత్తగా మననం చేసుకుంటూ 

ముందుకు సాగుతున్న ఉండడం మన కర్తవ్యం. 

ఇటువంటి వారసత్వ సిరి ని - కాపాడుకోవాలసిన బాధ్యత మన అందరిదీ, 

ఈ స్వర్ణ పారిజాత పరిమళాల పరివ్యాప్తి కోసం -

పరిశ్రమిస్తూన నిత్య విద్యార్ధులు అనేకమంది ఉన్నారు, 

      ఆ పంథాను అనుసరిస్తూ, నడక సాగించడం - 

         అనే విశేషం వలన - happy గా, proud గా ఫీల్ ఔతున్నాను. 

4] ఇంత గొప్ప విజ్ఞాన సాగరాన్ని పరిశీలించే అందరమూ - 

సదా అభ్యాసకులమే, and నిత్య విద్యార్ధులమే! 

&

జలార్గళశాస్త్రము*= *५४. उदकार्गल ;-  

"ఉదకార్గల శాస్రం" * ;  = 54 udakArgaLaSAstramm ;;

= =============================, 🎻 🎻 

I am trying for jalArgaLa SAstram - since 18 years and - now after many hurdles, 

I can give these items, in my blog.

1] ee cinna pottamu - telugu anuwaadapadyaalatO mudraNa ainaTTi jalaargaLamu - 

telisina aame - caduwutumdi kadaa - ani iccaanu, amtE! aa bulli pustakam - 

maLLI naaku iwwalEdu. appaTi numDI gaalistuunE unnaanu, 

ippaTiki labhimci, 

naaku emtO samtOshaanni iccimdi ......, 

2] praaceenakaalamlOnE dESIya naagarikata gaganaparyamtam -

abhiwRddhi awaDAniki - iTuwamTi wyaktulu - 

nishkaamamgaa kRshiyE muulakaaraNam.

konni dESAlaku maatramE iTuwamTi purOBiwRddhi gaamcina 

puraatana naagarikata - labhimcina BAgyam labhyamainadi. 

 3] naweena wijnaana sampadaku punaadi rALLu nATi numDi - 

perugutuu waccina - ee maNideepa ujwala kaamtulu. 

maLLI maLLI sarikottagaa mananam cEsukumTU 

mumduku saagutunna umDaDam mana kartawyam. 

iTuwamTi waarasatwa siri ni - kaapaaDukOwaalasina baadhyata 

mana amdaridee, ee swarNa paarijaata parimaLAla pariwyaapti kOsam -

pariSramistuuna nitya widyaardhulu anEkamamdi unnaaru, 

aa pamthaanu anusaristuu, naDaka saagimcaDam - 

anE wiSEsham walana - happy gA, proud gaa feel autunnaanu.

4] imta goppa wijnaana saagaraanni pariSIlimcE amdaramuu ....... , 

sadA aByAsakulamE, `and` nitya widyaardhulamE!

&

Extra notes ; 1] Sanskrit numbers ;- १  - २ - ३ - ४ -  ५ -  ६  -  ७ -  ८ -  ९ - १० ;

Telugu numbers ;- ౧ - ౨ - ౩ -  ౪  - ౫  - ౬  - ౭  - ౮ - ౯ - ౧౦ ;  

Ref ;- దగార్గల్-భూమీతల్ జల్ పరీక్షా (పహాణే). (పుష్ఠే :  २७८ తే २१८)  ; వ్యంజన్ ;

1] Link = దగార్గల్-భూమీతల్ జల్ పరీక్షా (పహాణే) ;; 

;

Numbers Sanskrit, Telugu 

సమాప్తం శుభమ్

 తా. ఇటుల శుభనక్షత్ర - శుభదిశలయందు -

వాపీ - కూపాదులనిర్మాణంబు చేయునెడల - ప్రథమంబున వరుణ లి/ బు  కావించాలి. 

జలనాడి వెడలు మార్గంబున - మఱ్ఱి గూటమైనను, ప్రబ్బలిగూటము ఐనను నాటాలి,

దానిని పుష్పంబులచే పూజించి, ధూప దీప నైవేద్య తాంబూలాదులు ఒసగిన పిదప వాపీ కూపాదుల నిర్మాణము చేయవలయును,

ఇట్లు వరాహ మిహిరులచే రచియించబడిన జలార్గళశాస్త్రము ముగిసెను.

&

the above matter - is *तात्पर्य /सारांश of my previous post ;- 

         కృత్వా వరుణస్య బలిం వటవేతస కీలకం సిరా స్థానే|

                కుసుమైః గంధైః ధూపైః సంపూజ్య నిధాపయేత్ ప్రథమమ్|| - 125 ;; 

&

ఇతి శ్రీవరాహ మిహిర కృతౌ బృహత్సంహితాయాం -

జలార్గళ శాస్త్ర కథనం నామ -  చతుఃపంచాశోऽధ్యాయః||

& మొత్తం శ్లోకములు - in -  వరాహమిహిర - జలార్గళ శాస్త్రము = ౧౨౫ = 125 ; 

Extra ;- 1] సమాప్తం శుభమ్ ;-  2]  ఇతి సమాప్తమ్ ;-  శుభం కార్డు ;; 

3] టీకా టిప్పణి ;- తాత్పర్య / సారాంశ్/ సారాంశము/ సారాంశం / సారాంశమ్  ;; 

= ,  iti samaaptamm ;- 

= TIkA TippaNi ;- tAtpary / saaraamS/ sArAmSamu / saaraamSam / sArAmSamm =

-1] इति समाप्तम  ;; 2] शुभम = अच्छा और शुभ होना ; శుభమ్ కార్డు ; - 

3] टीका टिप्पणी ;- तात्पर्य  समाप्त / समाप्तम 

============================ , 

taa. iTula SuBanakshatra - SubhadiSalayamdu -

waapee - kuupaadulanirmANambu cEyuneDala - prathamambuna waruNa li / bu kaawimcaali.

jalanADi weDalu maargambuna - ma~r~ri gUTamainanu, prabbaligUTamu ainanu nATAli,

daanini pushpambulacE puujimci, dhuupa deepa naiwEdya taambuulaadulu osagina pidapa waapee kuupaadula nirmANamu cEyawalayunu,

iTlu waraaha mihirulacE raciyimcabaDina jalaargaLaSAstramu mugisenu.

& 

the above matter - is तात्पर्य /सारांश of my previous post ;-  

kRtwaa waruNasya balim waTawEtasa keelakam siraa sthAnE|

kusumai@h gamdhai@h dhuupai@h sampuujya nidhaapayEt prathamamm|| 

& iti SrIwaraaha mihira kRtau bRhatsam hitaayaam -

jalaargaLa SAstra kathanam naama -

                   ...... ||  इति समाप्तम  || 

water world fine   

&

Link ;- Sage Varahamihira: He predicted water on Mars almost 1500 years ago ;
  Sage Varahamihira: He predicted water on Mars almost 1500 years ago- 

ఉదకార్గల శాస్త్రము / జలార్గళశాస్త్రము

కృత్వా వరుణస్య బలిం వటవేతస కీలకం సిరా స్థానే|

కుసుమైః గంధైః ధూపైః సంపూజ్య నిధాపయేత్ ప్రథమమ్||

&

ఇతి శ్రీవరాహ మిహిర* కృతౌ బృహత్సంహితాయాం -

జలార్గళ శాస్త్ర కథనం నామ -

          చతుఃపంచాశోऽధ్యాయః||

& Total శ్లోకములు - in - Jalargaal shasthram / ౧౨౫ = 125 ; 

&

వరాహమిహిరుని రచన ఐన "ఉదకార్గల శాస్రం" - లోకమున 

జలార్గళశాస్రం గా ప్రసిద్ధిపొందినది. ;-

జలార్గళ శాస్త్రమ్ - నకు ఉన్న 

మరో పేరు - ఉదకార్గల శాస్త్రమ్ -

&  1] బృహత్ సంహిత - 54 వ అధ్యాయం ఈ - జలార్గల్ శాస్త్రమ్ ;- 

ఇందులో 2[ మొత్తం 125 [నూట ఇరవై ఐదు] శ్లోకములు ఉన్నవి.

పైన ఉన్న - 3] "కృత్వా వరుణస్య .... ... "- 

 శ్లోకమ్ - ముక్తాయింపు - తో - గ్రంధకర్త - ఈ అధ్యాయాన్ని ముగించారు.

                    *   *   *   *   *   *   *   *   *   *   *   *   

संस्कृतम् / సంస్కృత భాషలో - चतुःपञ्चाश = 54 ;;  Fifty four - 

యాభై నాలుగవ అధ్యాయం - బృహత్ సంహిత - లోనిది .. 

పూజ్య శ్రీ వరాహమిహిర పండితుడు* - రచించిన మహోద్గ్రంధం బృహత్ సంహిత - లో 

అనేకానేక అంశాల మణిరత్నములను - కూర్చి, 

కుందనం దారములో అల్లి, తయారుచేసిన  హారం.

జలవనరులు గురించి - యాబది నాలుగవ అధ్యాయంలో వర్ణించిన 

జలార్గళశాస్త్రమును  - పాఠకులకు అందజేసినందుకు నాకు ఎంతో సంతోషంగా ఉన్నది.

బృహత్ సంహిత కర్త వరాహమిహిరులకు ఇవే మా కృతజ్ఞతా అక్షర పుష్పాంజలి ......... ; 

&

*వరాహ మిహిర = * वराहमिहिर = जन्म: ई. 499 - ई. 587) ;; 

============================== ,

udakaargal SAstram/ jalArgaLaSAsram ;-

     kRtwaa waruNasya balim waTawEtasa keelakam siraa sthAnE|

        kusumai@h gamdhai@h dhuupai@h sampuujya nidhaapayEt prathamamm||

&

iti SrIwaraaha mihira kRtau bRhatsam hitaayaam -

jalaargaLa SAstra kathanam naama -

          catu@hpamcASOऽdhyaaya@h||

&

waraahamihiruni racana aina "udakaargal SAstramu" - 

lOkamuna jalArgaLaSAsram gaa prasiddhipomdinadi.

jalaargaLa SAstramu - naku unna marO pEru - udakaargal ;-

&

1] bRhat sam hita - 54 wa adhyaayam ee - jalaargal SAstramm ;- imdulO 2] mottam 125 [nUTa irawai aidu] - SlOkamulu unnawi.

ee paina unna - kRtwaa waruNasya ........ " SlOkamm - muktaayimpu - tO - gramdhakarta - ee adhyaayaanni mugimcaaru.

                    *   *   *   *   *   *   *   *   *   *   *   *   

संस्कृतम् BAshalO - चतुःपञ्चाश = 54 ;; Fifty four - 

yaabhai naalugawa adhyaayam - bRhat sam hita - lOnidi. 

puujya Sree waraahamihira pamDituDu - racimcina mahOdgramdham bRhat sam hita - lO anEkaanEka amSAla maNiratnamulanu - kuurci, kumdanam daaramulO alli, tayaarucEsina  haaram.

jalawanarulu gurimci - yaabadi naalugawa adhyaayamlO warNimcina jalaargaLaSAstramunu paaThakulaku - amdajEsinamduku naaku emtO samtOshamgaa unnadi.

bRhat sam hita karta waraahamihirulaku iwE maa kRtajnataa akshara pushpaamjali ......... ; 

&

ref ;- ५४. उदकार्गल (अर्थात्, पृथ्व्याः बाह्यैः कैश्चिन् चिह्नैरन्तर्जलानां शोधनं, 

वापीकूपतटाक निर्माणायोत्खननप्रसंगे मध्ये जायमानानां शिलानां भङ्गर्थम् अभ्युपायाः, 

लब्धे जले पानानर्हे तस्य पानार्हतासंपादनार्थं क्रियमाणाः क्रमाः ;;  

Varahamihira - water knowledge 

మేలైన దిక్కులు కొన్ని మాత్రమే

"ఇక దిక్కుల నిర్ణయము వచించెద" -  Varaha Mihira says -

ఆగ్నేయే యది కోణే గ్రామస్య పురస్య వా  భవతి కూపః|

నిత్యం కరోతి దాహం జలమపి తత్రైవ చంచలం ప్రాయః|| శ్లోకమ్; ౧౨౩ =123 ;

& +    నైరృతి కోణే బాలక్షయం చ వనితా క్షయం చ వాయవ్యే|

                దిక్ త్రయమేత్ తత్ త్యక్త్వా శేషాస్తు శుభావహాః ప్రోక్తాః|| 

తా. గ్రామమునకైనను, పురమునకైనను - 

ఆగ్నేయదిశలో - బావి త్రవ్వితే అందు జలములు అస్థిరముగ ఉండుటయే కాక - 

వేదన కలిగించును. నెరృతి దిక్కున త్రవ్వి - పుత్ర దుఖం కల్గును.

వాయవ్యదిక్కున బావి - భార్యా నాసం అగును. 

కావున ఈ మూడు దిక్కులను వదిలిపెట్టాలి. 

ఇతర దిశలను ఎన్నుకుని, అక్కడ తవ్వితే శుభం కలుగును.  శ్లోకమ్ ; - ౧౨౪  =  124 ;; 

&

EXTRA NOTES ;-  దిక్కులు- విదిక్కులు - అంటే ఏమిటి?

దిక్కులు or దిశలు - details ;- 

దిక్కులు 4 + విదిక్కులు 4 = Total EIGHT DIRECTIONS ;; & + ;-

Two more directiond - Hindu astrology ;- 

ऊर्ध्व  ;- ఊర్ధ్వదిశ/ ఆకాశం / గగనం ;; 

अधरस्त = అధరస్థ దిశ ;  = దిగువ వైపు = పాతాళం ;;   

&

A]  నాలుగు దిక్కులు ;తూర్పు - పడమర - ఉత్తరం - దక్షిణం-> 

B]  నాలుగు విదిక్కులు ;- ఆగ్నేయం - నైరుతి - వాయవ్య - ఈశాన్య ; 

& విదిక్కులను - సులభంగా గుర్తుపెట్టుకోవడానికి -

నాలుగు అక్షర లింకులు - కొండగుర్తులు ;- 

*ఆనైవాయీ ;-

Easy గా జ్ఞాపకం పెట్టుకోగలగుటకు - 

సహాయకారులు ఈ - ఆనైవాయీ ;

C] ;- *తమిళభాషలో - a] ఆనై = ఏనుగు & b] వాయీ = నోరు ;

& ;  

उत्तर /  उदीची = ఉదీచీ దిశ = ఉత్తరదిక్కు ; = North direction ;; 

दक्षिण दिशा = అవచీ దిశ/ దక్షిణ దిశ = South ;;

पूर्व – पूरब = పూర్వ/ పూరబ్/ ప్రాచీ దిశ = తూర్పుదిక్కు = East ;;

पश्चिम – पच्छिम दिशा – प्रतीची = పశ్చిమ దిశ / పశ్ఛిమ దిశ / 

                   ప్రతీచీ దిశ = పడమర/ పడమటి దిక్కు] = West  ::

ईशान ;- ఈశాన్య దిక్కు/ ఈశాన్  దిశ = North-East Direction ;; 

अग्नि ;- అగ్ని/ ఆగ్నేయదిశ = South-East Direction ;;

नैऋत्य ;- నైరుత్య దిశ/ నైఋతి దిశ = South-West Direction ;;

वायु ;- వాయు -> వాయవ్య  దిశ/ దిక్కు = North-West  Direction ;;

ऊर्ध्व  ;- ఊర్ధ్వదిశ/ ఆకాశం / గగనం ;; 

अधरस्त = అధరస్థ దిశ ;  = దిగువ వైపు = పాతాళం ;;   

================================= , 

ऊर्ध्व  ;- ఊర్ధ్వదిశ/ ఆకాశం / గగనం ;; 

अधरस्त = అధరస్థ దిశ ;  = దిగువ వైపు = పాతాళం ;;   

================================= , 

                     dikkula nirdESana = దిక్కుల నిర్దేశన ;- 

 మేలైన దిక్కులు కొన్ని మాత్రమే!

ika dikkula nirNayamu wacimceda ;-

       AgnEyE yadi kONE graamasya purasya waa  bhawati kUpa@h|

         nityam karOti daaham jalamapi tatraiwa camcalam praaya@h| శ్లోకమ్ ; ౧౨౩=123

& + nairRti kONE baalakshayam ca wanitaa kshayam ca waayawyE|

dik trayamEt tat tyaktwaa SEshaastu SuBAwahA@h prOktA@h|| 

taa. graamamunakainanu, puramunakainanu - aagnEyadiSalO - 

baawi trawwitE amdu jalamulu asthiramuga umDuTayE kaaka - 

wEdana kaligimcunu. nerRti dikkuna trawwi - putra dukham kalgunu.

waayawyadikkuna baawi - bhaaryaa naasam agunu. kaawuna ee mUDu dikkulanu wadilipeTTAli. 

itara diSalanu ennukuni, akkaDa tawwitE SuBam kalugunu.  శ్లోకమ్ ; - ౧౨౪  =  124 ;; 

&

EXTRA ;- our cardinal directions, or cardinal points, are the

A] Four main compass directions: north, south, east, and west, commonly denoted by their initials N, S, E, and W respectively. Relative to north, the directions east, south, and west -

are at - 90 degree intervals in the clockwise direction ;; 

B] The ordinal directions/ intercardinal directions = northeast (NE), southeast (SE), southwest (SW), and northwest (NW)  ;  

C]  secondary intercardinal direction ;- 

These eight shortest points in the compass rose shown to the right are :

West-northwest (WNW) 

North-northwest (NNW)

North-northeast (NNE)

East-northeast (ENE)

East-southeast (ESE)

South-southeast (SSE)

South-southwest (SSW)

West-southwest (WSW)

శుభ నక్షత్రములు

చెరువుల నిర్మాణ రీతిని అరటిపండు వలిచి అరచేతిలో పెట్టినట్లుగా విపులంగా చెప్పారు - తర్వాత - బావి త్రవ్వుటకు అనుసరించాల్సిన విధానములను - 

వక్కాణించెదను ;- అంటూ - వరాహమిహిర మహాచార్యులు - 

మానవులకు, ప్రాణికోటికి - లాభం చేకూర్చి, 

ఉపయోగపడే అనేక విశేషాలను శ్లోకముల రూపంలో లోకులకు అందించారు.

    శ్రవణాశ్చ అనూరాధా తిష్య ధనిష్ఠోత్తరాణి రోహిణ్యః|

       శతభిషక్ ఇత్యారంభే కూపానాంశస్యతే భగణః|| ౧౨౨ = 122 ;

తా.  శ్రవణము, అనూరాధ, పుష్యమి, ధనిష్ఠ, ఉత్తర, 

ఉత్తరాషాఢ, ఉత్తరాభాద్ర, రోహిణి, శతభిషం - ఈ నక్షత్రముల యందు - 

బావులు త్రవ్వినచో శుభము కలుగును.  ౧౨౨ = 122 ;; 

& Notes Extra ;- 1] హిందూ వేదాంతం - సంఖ్య - నిర్ణయ రీతి, గణన పద్ధతి ;;

2] A] భూత సమాఖ్య -  సంఖ్యా గణన పద్ధతి ;; 

B] భూతసమాఖ్య సిస్టమ్ ;- 

&  eight stars ;-  అనూరాధ,  పుష్యమి, ధనిష్ఠ etcetra ;  ;

====================== , 

శుభ నక్షత్రములు & మేలైన తారకలు ;- 

SuBa nakshatramulu - mElaina taarakalu ;- 

SrawaNASca anuuraadhaa tishya dhanishThOttarANi rOhiNya@h|

SataBishak ityaaramBE kUpAnAmSasyatE BagaN@h|| శ్లోకమ్ ; ౧౨౨=122 ;;

&

tA.  SrawaNamu, anuuraadha, pushyami, dhanishTha, uttara, 

uttarAshaaDha, uttarABAdra, rOhiNi, Satabhisham - 

ee nakshatramula yamdu - baawulu trawwinacO SuBamu kalugunu.  ౧౨౨ = 122 ;; 

ceruwula nirmANa reetini - araTipamDu walici aracEtilO peTTinaTlugaa -

wipulamgaa ceppaaru - tarwaata 

 - baawi trawwuTaku anusarimcaalsina widhaanamulanu - wakkANimcedanu ;- amTU - waraahamihira mahaacaaryulu - maanawulaku, prANikOTiki - laabham cEkuurci, upayOgapaDE anEka wiSEshaalanu SlOkamula ruupamlO lOkulaku amdimcaaru.

& notes extra ;- 1] himduu wEdaamtam - samkhya - nirNaya reeti, gaNana paddhati ; ; 

2]  A] bhuuta samaakhya = samkhyaa gaNana paddhati ;- 

B] BUtasamAKya sisTamm & భూత సమాఖ్య -  సంఖ్యా గణన పద్ధతి ;-  see LINK ;;;