సీసము & తగరము - 11

సింధూరము ;- సింధూరం నాగసంభవమ్|| = అనగా "సీసం వలన పుట్టినది" - & 

భావం ;- 1] శ్లోకమ్ ;- నాగ సీసక యోగేష్టవ ప్రాణి -

న గచ్ఛతీ త్యగం. తన్న భవతి చలత్వాత్ ఇతి నాగం. గమ్ఌ గతౌ. 

మెత్తనిది అగుట చేత కదలునది ;  

౧. సినోతి బధ్నాతి పారదం ఇతి సీసకం = 

పాదరసమును [Mercury] బంధించునది. 

౨. సువర్ణ కరణ యోగే ఇష్టం భవతీతి యోగేష్టం = 

బంగారం చేయు యోగమునందు ఇష్టమైనది.   

౪.  ఉప్యతే సువర్ణ యోగ, ఇతి వప్రం. టు వప్ బీజ సంతానే. 

బంగారం చేయు యోగమునందు ప్రవేశపెట్టబడునది &

 ఈ నాలుగు [4 names of LEAD] సీసము* యొక్క పేళ్ళు ;; 

🎞 A] MINIUM/ lead  ;- సీసము*  ; B] తగరము = Tin metal ;-  

1] శ్లోకమ్ ;- రఙ్గ వఙ్గే||   = ra~mga wa~mgea||  

2]  శ్లోకమ్ ;- త్రపతే అగ్ని సన్నిధౌ ద్రవతీతి త్రపుః.

ఉ.పు. త్రపూష్. లజ్జాయాం. = అగ్ని సమీపమున సిగ్గు పడునది - అనగా కరగునది 

అంటే నిప్పు సెగ వద్ద - సీసమ్ను ఉంచకూడదు] ;

౧ . పిచ్యతే కుట్యత ఇతి పిచ్చటం.  ;- ఇ పిచ్చట్టనే = కొట్టబడునది.

రంగతి ద్రవతి రంగం, రగి గతౌ . & వంగతి ద్రవం వంగం. వగిగతౌ - కరిగే లోహ పదార్ధం - కనుక ...... "రంగం", "వంగము"ను.

త్రపు శబ్దము - సీసమునకు పేరు -

"రంగ సీసక యోస్త్రపు" అని చెప్పెను రుద్రుడు ;; 

మరియు ఈ ఐదు [= 5] - తగరము యొక్క పేర్లు.  

kk 🎞  అమరకోశము - వైశ్యవర్గము ; 🎞 అమరకోశం - శ్లోకం = 682  ;- 

& సింధూరము - శ్రీహనుమాన్ స్వామికి ఇష్టమైనది. ఆంజనేయస్వామి విగ్రహమునకు సింధూర లేపనము- చక్కని మెరుపును, మృదుత్వమును కలిగించుచున్నది ;

& బంగారం తయారుచేయుటకు వాడాల్సిన లోహాలలో ఒకటి - "సీసం" - 

మన పూర్వీకులు శ్లోకముల రూపంలో అందించిన అద్భుత లోహ విజ్ఞాన  సంపద -

అందుకనే - ఈ నేల మీద జన్మించిన వారు - 

తమకు అందిన ఇటువంటి విజ్ఞాన సంపదకు 

ఆత్మీయ వారసత్వం - వలన ఎంతో గర్వం పొందాల్సినదే కదా! `

so we r very proud ! 

========================  ,

 simdhuuramu ;- simdhuuram naagasambhawamm|| = anagaa "seesam walana puTTinadi" - & 

bhaawam ;- 1] SlOkamm ;- naaga seesaka yoageashTawa praaNi -

na gacCatI tyagam. tanna bhawati calatwaat iti naagam. gamm[alu] gatau.

mettanidi aguTa cEta kadalunadi ;  

౧. sinoati badhnaati paaradam iti seesakam = paadarasamunu [`mercury`] bamdhimcunadi. 

౨. suwarNa karaNa yoagea ishTam bhawateeti yOgEshTam = bamgaaram ceayu yoagamunamdu ishTamainadi.   ౪.  upyatea suwarNa yOga, iti wapram. Tu wap beeja samtaanE. bamgaaram ceayu yoagamunamdu prawESapeTTabaDunadi & I naalugu [`4 names of LEAD`] sIsamu yokka pELLu ;; 

A]  tagaram ;- `MINIUM/ lead ` ;  B] kk 🎞 tagaramu - `Tin metal` ;- 

1] SlOkam;- ra~mga wa~mgea||  

2] SlOkamm ;-  trapatea agni sannidhau drawateeti trapu@h.

u.pu. trapuush. lajjaayaam. = agni sameepamuna siggu paDunadi - anagaa karagunadi 

amTE nippu sega wadda - seesamnu umcakUDadu] ;

౧ . picyatea kuTyata iti piccaTam.  ;- i piccaTTanE = koTTabaDunadi.

ramgati drawati ramgam, ragi gatau . & wamgati drawam wamgam. wagigatau - karigea loaha padaardham - 

kanuka ......  - "ramgam", "wamgamu"nu. & trapu Sabdamu - seesamunaku pearu -

"ramga seesaka yoastrapu" ani ceppenu rudruDu ;; 

mariyu ee aidu [= 5] - tagaramu yokka pearlu. 

amarakOSam - waiSyawargamu = SlOkam = 682 ;

& simdhuuram naagasambhawamm|| = anagaa "seesam walana puTTinadi" - & amarakOSam - wiwaraNa - simdhuuramu - Sreehanumaan swaamiki ishTamainadi. aamjanEyaswaami wigrahamunaku simdhuura lEpanamu- cakkani merupunu, mRdutwamunu kaligimcucunnadi ; 

& bamgaaram tayaaruceayuTaku wADAlsina loahaalaloa okaTi - "sIsam" - 

mana puurweekulu - SlOkamula rUapmlO - amdimcina adbhuta loaha wijnaana  sampada -

amdukanea - ee neala meeda janmimcina waaru - tamaku amdina iTuwamTi wijnaana sampadaku aatmeeya waarasatwam - walana emtoa garwam pomdaalsinadea kadA! 

`so we r very proud` !  

;

& previous post = ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది? - 10 ;- ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి ;;  

ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది? - 10

ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి ;- 

రీతిః స్త్రియా మారకూటో న స్త్రియామ్|| ;-

భావము ;- 1] అగ్ని వలన కరగునది ;; 

2] *ఆరస్య సువర్ణస్య కూటః||

మాయారూపమివ భాసత ఇతి ఆరకూటః| = 

*ఆరమ్ - అనగా బంగారం. - పసిడి యొక్క మాయారూపం మాదిరిగా ఉండేది 

           ఆరకూటమ్  = "ఇత్తడి*" [= brass metal ] -  & so ......... ,

 ఇత్తడి - వంటి మేని ఛాయ కలవారు - కనుక - అర్యులు - ఐనారు.

& *లాటిన్ భాషలో AURUN అంటారు ; 

లాటిన్ భాష - Gold ->  కి  AURUN = "ఆరమ్" - అని పేరు,

కనుక - ఆర్య" పదం - విదేశాల నుండి వచ్చి, స్థిరపడినవారు - లాటినీయులు - 

అని అర్ధం ఔతుంది.

&
EXTRA Notes ;- పుల = బంగారం ;

పులగం = పసిడి వలె మెరిసే అన్నం - అని భావం ;

🏠🏠 🏃 ; = అమరకోశం -  వైశ్య వర్గము  ;  🏃 శ్లోకమ్ ;  ౯౬ 🏃;;

================================ ,

aarsha - aarya - padamuulamu ;- wyutpatti ;- 

reeti@h striyaa maarakUTO na striyaamm|| ;-

BAwamu ;- 1] agni wwalana karag - 10 & unadi ;; 

2] *aarasya suwarNasya kUTa@h||

maayaaruupamiwa bhaasata iti aarakUTa@h| = 

*Araamm - anagaa bamgaaram. - pasiDi yokka maayaaruupam maadirigaa umDEdi ;

          aarakUTamm= "ittaDi"- [= brass metal ] - & so ......... ,

 ittaDi - wamTi meani CAya kalawaaru - kanuka - aryulu - ainaaru.

& *lATin bhaashalO `AURUN` amTAru. 

*lATin bhaashalO - GOLD = `AURUN` = aaramm - ani pearu,

kanuka - aarya" padam - 

widESAla numDi wacci, sthirapaDinawaaru - lATinIyulu - 

ani ardham autumdi.

EXTRA Notes ;- తెల్లని వరి అన్నంలో పచ్చని పెసర ముద్ద పప్పు కలుపుకుంటే తెలుపు, పసుపు కలిపి బంగారపు రంగు ఏర్పడుతుంది కాబట్టి, దీన్ని సంస్కృతంలో కృశర అన్నారు. కృశనం అంటే బంగారం. తెలుగు వాళ్లు దీన్ని ‘పులగం’ అన్నారు. ‘పుల’ అనే తెలుగు పదానికి బంగారపు రంగు అని అర్థం. పులఖండం అంటే బంగారపు రంగులో ఉండే ఖండశర్కర. సంస్కృతంలోనూ తెలుగులోనూ ఒకే అర్థంలో పేర్లు కనిపిస్తున్నాయి ; 

🏆 ౧ - ౨ - ౩ -  ౪  - ౫  - ౬  - ౭  - ౮ - ౯ - ౧౦ 🏆 १  २  ३  ४  ५  ६   ७   ८  ९  - १० 🏆 

ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది?  - 10 ;- ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి = 

aarsha/ aarya - eTlaa waccimdi? - 10 ;- & aarsha/ aarya - padamuulamu ;-  

prev post = వెదురుబియ్యం = వైణవం - 9 ; 🏰

 i,  ii, iii, iv, vi - vii -viii - ix - x - xi - xii - xiii &

link = పులగం = పసిడి  ;; 

వెదురుబియ్యం = వైణవం - 9

అశ్వత్థ వైణవ ప్లాక్ష నైయగ్రో ధైఙ్గుదం ఫలే||  [ద్వి.కాం. 16 & శ్లో 18 ] ; 

భావం ;-  అశ్వత్థస్య ఫలం అశ్వత్థం = రావిపండు - అశ్వత్థం - అనబడును ;; 

2] వేణోరిదం వైణవం = వెదురుబియ్యం -  వైణం - అనబడును ;

3] ప్లక్షస్య ఫలం "ప్లాక్షం" - అనగా - జువిపండు ;; 

4]  న్యగ్రోధఫలం -  నైయగ్రోధ ఫలం ;- మఱ్ఱిపండు ;

5] ఇంగుదస్య ఫలం "ఐఙ్గుదం" ;- గారపండు - ఐఙ్గుదం ఫలం ;

6] బృహత్యాః ఫలం - "బార్హతం" = ములకపండు - 

ఇవి వరుసగా అశ్వత్థాది ఫలముల నామములు.  🎻🎻  

& Extra ;- వెదురు కర్ర ముదిరిన తర్వాత వాటికి వచ్చే గింజలనుండి ఈ బియ్యాన్ని సేకరిస్తారు. ఇవి చూడటానికి బార్లీ గింజల మాదిరిగా ఉంటాయి. = &    

వెదురు చెట్లు 30 ఏళ్ళు పెరిగినవి శ్రేష్ట్షమైనవి. వెదురు [= వంశీ తరువులు ] కణుపుల నుండి వలిచి, గింజలను తీస్తారు. కొండలలో పెరిగే ఈ వెదురు బొంగుల నుండి గిరిజనులు సేకరించే ఈ గింజలు చూడటానికి బార్లీ బియ్యం - వలె ఉంటాయి. సుగర్ మున్నగు వానికి మంచి ఔషధ సమానము. వెదురు బియ్యాన్ని తక్కువ మోతాదులలో సేవించే విధానములు ఆయుర్వేద వైద్యంలో చెప్పబడినవి. 

===================== , 

wedurubiyyam = waiNawam  - 9 ; 

🥦🥦 SlOkam ;- aSwattha waiNawa plaaksha naiyagroa dhai~mgudam PalE|| 

 [dwi.kaam. 16  & SlO 18 ] ;  

BAwam ;- aSwatthasya phalam aSwattham = raawipamDu - aSwattham - anabaDunu ;; 

2] weaNoaridam waiNawam = wedurubiyyam - waiNam anabaDunu ;

3] plakshasya phalam "plaaksham" - anagaa - juwipamDu ;; 

4]  nyagroadhaphalam -  naiyagroadha phalam ;- ma~r~ripamDu ; 

5] imgudasya phalam "ai~mgudam" ;- gaarapamDu - ai~mgudam Palam ;

6] bRhatyaa@h Palam - "bArhatam" = mulakapamDu -

iwi warusagaa aSwatthAdi phalamula naamamulu. ;  🎻🎻  

& Extra ;- weduru ceTlu 30 ELLu periginawi SreashTshamainawi. weduru [= wamSI taruwulu ] kaNupula numDi walici, gimjalanu teestaaru. komDalalO perigE ee weduru bomgula numDi girijanulu seakarimcea ee gimjalu cuDaTAniki baarlee biyyam - wale umTAyi. sugar munnagu aaniki mamci aushadha samaanamu. weduru biyyaanni takkuwa moataadulaloa seawimcea widhaanamulu aayurweada waidyamloa ceppabaDinawi ;; 

& వెదురుబియ్యం = వైణవం  - 9 ;

prev post =  మతంగ ముని సృష్టి - 8 ;- దంతీ దంతావళో హస్తీ ద్విరదోఽనేకపోపః| 

( సింధుర స్సమజః కుంభీ మాతఙ్గశ్చ* మదావళః||

& LINK = విజయ నిఘంటు = wijaya niGamTu  ;                      

మతంగ ముని సృష్టి - 8

దంతీ దంతావళో హస్తీ ద్విరదోఽనేకపోపః| 

( సింధుర స్సమజః కుంభీ మాతఙ్గశ్చ* మదావళః||

మతఙ్గజో గజో నాగః కుఙ్జరో వారణః మదావళః|| &

ఇభః స్తంభే రమః  పద్మీ||న్|| - యూథనాథ(స్తు) యూధపః||

[ మాతఙ్గశ్చ  = మాతంగశ్చ * ] ; ; 

& 

దంతావస్యస్త ఇతి దంతీ. న.పు. దంతావళశ్చ = దంతములు కలిగినది ;

1. 2. హస్తొఁస్యాస్యాస్తీతి హస్తీ = దంతములను కలిగిఉన్నది ;

3. ద్వౌరదావస్య ద్విరదః = రెండు కొమ్ములు కలిగినది ;; 

4. అనేకేన. హస్తేన వక్త్రేణ చ పిబతీతి అనేకపః. ద్వాభ్యాం పిబతీతి ద్విపః. పా పానే = తొండము, నోరు - ఈ రెంటి చేతను త్రాగునది/ పానము చేయునది ;;

5. 6. మతంగుడు అను ఋషి వలన పుట్టినది <-మతంగాదృషేః జాతో మతంగజః ;;

&&&&&&&&&&&& గజతి మాద్యతీతి గజః - గజమదే. మదించునది ;

8. నగేగిరౌ భవో నాగః = పర్వతమందు పుట్టినది ;;

9. కుంజౌ కుంభాదో గర్తావస్యస్త ఇతి కుంజరః = *కుంజములు = కుంభస్థలములకు  ఇరు వైపుల - దిగువన ఉండే గుంతలు/ గుంటలు ;

*కుంజములు = కుంభస్థలములకు  ఇరు వైపుల - దిగువన ఉండే గుంతలు/ గుంటలు ;

 &+ ;-10. పరబలం వారయతీతి వారణః. వృఞ్ వరణే. = 

పరబలమును అడ్డు వెట్టునది.

11. కరోస్యాస్తాతీతి కరీ. న.పు.అరీ. న.పు. = తొండము కలది.

12. ఏతి మదమితి ఇభః. ఇణ్ గతౌ. మదమును పొందునది ;;

13. స్తంబే తృణగుల్మే రమత ఇతి స్తంబేరమః. రము క్రీడాయాం| = పొదలలో క్రీడించేది ; 

14. పద్మం బిందుజాలకమ్ అస్యాస్తీతి పద్మీ. న.పు.

పద్మము = దేహమునందలి బొట్లు కలిగిఉన్నది ;

ఈ పదిహేను[15 ] ఏనుగు పేర్లు ; 

=============,

మతంగుడు అనే ఋషి, సృజించినది -  మహర్షులు కేవలం కనులు మూసుకుని, సదా కూర్చుని ఉండి, పూసలు త్రిప్పుకుంటూ, తపస్సు చేసేవారు - అనే అభిప్రాయం జన సామాన్యాదులలో నెలకొనిఉన్నది. కానీ, తాపసులు - చెట్లు పెంచి, ప్రకృతిని కాపాడేవారు. 

అట్లాగే మునివరులు - పక్షి - జంతువులను - అడవిలోని సాధు జీవులను సంరక్షిస్తుండేవారు.

అంతే కాదు - ఎన్నో ప్రయోగాలు చేసేవారు ……….. , అందుకు ఋజువులు - 

అమరకోశం - అనే ప్రాచీన సంస్కృత నిఘంటువులోని అనేక శ్లోక - విపుల సారాంశములు …… , 

Extra ;- A golden VASE = బంగారు గిండి ;; 

✏ ✏  శ్లోకమ్ 34 - ద్వితీయకాండము - క్షత్త్ర వర్గము ; 

=========================== ,

damtee dantAwaLO hastee dwiradOఽnEkapOpa@h| 

( sindhura ssamaj@h kumBI maata~mgaSca* madAwaLa@h||

mata~mgajO gajO naaga@h ku~mjarO wAraNa@h madaawaLa@h I||

ibha@h stamBE rama@h  padmee||wenn - yuuthanaatha(stu) yuudhapa@h||

& damtAwasyasta iti damtee. na.pu. damtAwaLaSca = damtamulu kaliginadi ;

1. 2. hasto@msyAsyaasteeti hastee = damtamulanu kaligiunnadi ;

3. dwauradAwasya dwirada@h = remDu kommulu kaliginadi ;; 

4. aneakeana. hasteana waktreaNa ca pibateeti aneakapa@h. dwAByAm pibateeti dwipa@h. paa paanea = tomDamu, noaru - ee remTi cEtanu traagunadi/ paanamu ceayunadi ;;

5. 6. matamguDu anu Rshi walana puTTinadi <- matamgaadRshE@h jaatoa matamgaja@h ;; 

 &&&&&&&&&&&     7. gajati maadyateeti gaja@h - gajamadE. madimcunadi ;

8. nageagirau bhawoa naaga@h = parwatamamdu puTTinadi ;;

9. kumjau kumBAdO gartaawasyasta iti kumjara@h = 

        kumjamu*lanu lanu kaligiunnadi ;

[ *kumjamulu = kumbhasthalamulaku - iru waipula - diguwana umDE gumtalu/ gumTalu kaliginadi ] & + ;-

10. parabalam waarayateeti waaraNa@h. wR~n waraNE. 

parabalamunu aDDu weTTunadi.

11. karoasyaastaateeti karee. na.pu.aree. na.pu. = tomDamu kaladi.

12. eati madamiti ibha@h. iN gatau. madamunu pomdunadi ;;

13. stambea tRNagulmE ramata iti stambearama@h. ramu krIDAyAm|

= podalaloa krIDimcEdi ; 

14. padmam bimdujaalakamm asyaasteeti padmee. na.pu.

padmamu = deahamunamdali boTlu kaligiunnadi ;

ee padiheanu Enugu pErlu ;; 

`& Extra ;- A golden VASE` = bamgaaru gimDi ;; 

old buk = 189 page & new buk = 488 page ] ;  &

మతంగ ముని సృష్టి - 8 ;; 

✏ ✏   34 SlOkamm ; ద్వితీయకాండము - క్షత్త్ర వర్గము ; 

&  prev post = వనస్పతి - 7 ;;

Matnga HINDU sage creation 

 ; 

వనస్పతి - 7

వనస్పతి ;-  వానస్పత్యః ఫలైః పుష్పాత్  వనస్పతిః|  

వనస్య పతిః.  వనస్పతౌ భవః|| 🥦🥦;

🥦🥦 భావం ;- పుష్పముల వలన పుట్టిన ఫలములతోఁ -

కూడిన మామిడి మున్నగునవి వానస్పత్యం - అనబడును. &  

వనస్య పతిః = వనస్పతిః ;- పువ్వులు లేక పళ్ళతో కూడిన 

మేడి, పనస ఇత్యాది తరువులు " వనస్పతి " అనబడును.  & + ;-

వనస్పతి / వానస్పత్యః ;-  A tree fructifying from blossoms ; as the MANGO & C. 

🥦🥦శ్లోకమ్ ;- 51🎋అమరకోశం - ద్వితీయకాండము  ;;  old buk = 🎋పేజీ - 87} 

============== ,

wanaspati ;-  waanaspatya@h phalai@h pushpaat  wanaspati@h|  

wanasya pati@h.  wanaspatau bhawa@h||

BAwam ;- pushpamula walana puTTina phalamulatO@m -

kUDina mAmiDi munnagunawi waanaspatyam - anabaDunu. &  wanasya pati@h = wanaspati@h ;- puwwulu leaka paLLatoa kUDina mEDi, 

panasa ityaadi taruwulu " wanaspati " anabaDunu.  &+ ;-

వనస్పతి / వానస్పత్యః ;-  A tree fructifying from blossoms ; as the MANGO & C. 

************************************* ,

prev = బంధూక పుష్పం/ మంకెన్న పువ్వు - 6 =  శ్లోకమ్ [A] ;-  పీత సారకః-సర్జకః-అసనః (ప) ;

బంధూక పుష్పం/ మంకెన్న పువ్వు - 6

 శ్లోకమ్ [A] ;-  పీత సారకః-సర్జకః-అసనః (ప) ;

ఆసనః- బంధూక పుష్పః - ప్రియకః - జీవకః|| -పు- 

6 - వేగి చెట్టు పేళ్ళు ;  💦 Terminalia A lata tomentosa 💦  ;; 

&  శ్లోకమ్ [B] ;- సర్జకాసన *బంధూకపుష్ప ప్రియక జీవకాః|

పీత వర్ణః సాలః, పీత సాలకః ;;

భావం ;- 1] పచ్చని వృక్షము ;- పా. 

పీత వర్ణస్సారోఁస్యాస్తీతి = పీతసారకః = పచ్చని చేవ కలిగినది ;; 

1] సృజతి నిర్యాసం సర్జకః ;

సృజ విసర్గే = బంక [gum] ను పుట్టించేది ;;

2] అస్యతి కుష్ఠాదీని త్యసనః - అసు క్షేపణే = కుష్ఠు . లను పోగొట్టేది.

3] బంధూకస్యేవ రక్తాని పుష్పాణి యస్య సః - బంధూక పుష్పః =

మకెన పువ్వు వలె ఎఱ్ఱని పూలు  కలిగినది ;;

4] ప్రీణాతీతి ప్రియకః. ప్రీఞ్ త్పరణే =     ప్రీఞ్ ; 

ప్రీతిని కలిగించునది ;;

5] కుష్ఠ రోగిణం జీవయతీతి జీవకః. జీవ ప్రాణధారణే||

ఈ ఆరు names - వేగి/శ చెట్టు పేర్లు. 

& EXTRA ;- LINK ;- बन्धूकपुष्पसंकाशं हारकुण्डलभूषितम्| 

एकचक्रधरं देवं तं सूर्यं प्रणमाम्यहम्|| 

& Mankena Puvvu / Pentapetes Phoenicia/ Scarlet Mallow/ bandhuka

శాస్త్రీయ నామం  : Pentapetes Phoenicia

తెలుగు పేరు      :      మంకెన పువ్వు /   మంకెన్న పువ్వు ;      

సంస్కృతం         :         बन्धूकं    

हिंदी                 :      दोपहारिया

English            :    Scarlet Mallow ; 

LINK = ♣ Vriksha ♣ Sasya ♣ Lata ♣ ;; 

& LINK = https://youtu.be/AWeEyVpJ_ek ;-  vedio ;

< మంకెన విత్తనాలు// ఎలా కలెక్ట్// ఎంత//mankena seeds//how to collect//SADHANAREDDY CHANNEL OLDIS GOLD > = 

& *బంధూక పుష్పం = మంకెన్న పువ్వు ; 

బంధూక పుష్ప ప్రఖ్యా - శ్రీ లలితా సహస్ర నామావళి ;

= bamdhUka pushpam = mamkenna puwwu ; 

bamdhuuka pushpa prakhyaa - Sree lalitaa sahasra naamaawaLi ; 

& + ;- [ next = మద్ది - prev = టేకు మ్రాను - 

ఎర్ర లొద్దుగు/ లక్క - బ్రహ్మదారు - గంగరావి ] ;; కడప tree - జీడిమ్రాను ] ;;

[old buk = అమరకోశము = 95 & New buk = అమరకోశము = 261  ;;

&+ ;- previous post =  paintings2010  ;- కుంతీదేవికి హరేణు ద్రవ్యం - 5 ;-  

తక్కోలము ;- హరేణూ, రేణుకా - కౌంతీ, కపిలా భస్మగంధినీ| ; [ 26, మార్చి 2025, బుధవారం ;;

కుంతీదేవికి హరేణు ద్రవ్యం - 5

తక్కోలము ;- హరేణూ, రేణుకా - కౌంతీ, కపిలా భస్మగంధినీ| 

                      [వనౌషధివర్గము ;- 119 ]

తా. ;- `A`] రేణు యోగాత్ - ధూళి కలది & 

 `B`]ద్విర్జాయతే = రెండుసార్లు జనించునది ;;

C] కుంత్యై దుర్వాససా దత్తా కౌంతీ||

కుంతీకుమారి [కుంతీదేవి] కి దుర్వాసముని ఇచ్చినది ; 

`D`] కపిలవర్ణం కలిగిన హరేణూ ద్రవ్యాన్ని - కుంతికి దుర్వాసుడు ఇచ్చెను.

&

కుంతీదేవికి హరేణు ద్రవ్యం/హరేణూ ద్రవ్యం  ;-

2] లాక్షా ప్రియంగు మంజిష్ఠా సమంగా@ సహ రేణుకా|

సయష్ట్యాహ్వ మధూపేతా బభ్రు పిత్తేన కల్కితా@|| 

పుష్కరుడు పరశురామునికి తెలిపిన మందులు ;- 

మారేడు, పాటలి, బాహ్లికము, ఊషణము, శ్రీపర్ణి సల్లకి = 

వీటి కషాయం*తో  ప్రోక్షించుట - 

రక్షోఘ్నములు, విషహరాలు ఐన ఔషధములు - మరి కొన్నింటిని - 

పరశురాముడు తెలుసుకొనెను - 

*నిష్కాథము = కషాయ ;

2] లక్క,ప్రియంగువు, మంజిష్ఠ మంగము రేణుక యష్టి - అనే మధువుతో కలపాలి -

ఆ పదార్ధాన్ని - బభ్రుపిత్తముతో కూర్చాలి - దానిని - 

ఆవు కొమ్ములో పెట్టి ఏడు రాత్రులు భూమిలో పాతిపెట్టి ఉంచాలి. 

అటు తర్వాత - దానిని బంగారముతో పొదిగి, ధరించాలి.

దానిచే - విషం స్పర్శ నుండి ఇక్కట్లు కలుగవు - విషబాధ అతనికి  కలుగదు. 

3] ఇట్లే - తెల్ల ఆవాలు, వెలగ,మంజిష్ఠ - మరి కొన్నిటిని ఈ క్రింది దినుసులతో - అనగా ;-

 మనోహ్వల, శమీ పుష్టి *త్వక్కులతో - కలిపి, మరికొన్ని క్రియలు చేయాలి -

ఈ పైన పేర్కొన్న వాటిని - నున్నగా తయారుచేసి - 

సిద్ధమైన -  "మణి "💥ঁ- ని ధరిస్తే విషం హరించును.

&

త్వక్కు = బెరడు, చర్మం = twakku = beraDu, carmam ;; 

🥦 🎋 takkOlamu ;-  harENU, rENukA - kaumtee, kapilaa bhasmagandhinee| 

                      [wanaushadhiwargamu ;- 119 ;; pEjI - 299 ]

taa. ;- `A`] rENu yOgAt - dhULi kaladi & 

`B`] dwirjaayatE = remDusArlu janimcunadi ;;

`C`] kumtyai durwaasasaa dattaa kaumtee||

kumteekumaari [kumteedEwi] ki durwaasamuni iccinadi ; 

kapilawarNam kaligina harENU drawyaanni - kumtiki durwaasuDu iccenu. 

&

EXTRA ;- kumtiidEwiki harENu/ harENU drawyam ;-

2] laakshaa priyamgu mamjishThaa samamgaa@ saha rENukaa|

sayashTyAhwa madhuupEtaa babhru pittEna kalkitA@|| 

pushkaruDu paraSuraamuniki telipina mamdulu ;- 

maarEDu, paaTali, baahlikamu, uushaNamu, SreeparNi sallaki = 

weeTi kashaayam*tO prOkshimcuTa - 

rakshOGnamulu, wishaharaalu aina aushadhamulu - 

mari konnimTini - paraSuraamuDu telusukonenu - 

*nishkaathamu = kashaaya ;

2] lakka,priyamguwu, mamjishTha mamgamu rENuka yashTi - 

anE madhuwutO kalapaali -

aa padaardhaanni - babhrupittamutO kuurcaali - daani - aawu kommulO peTTi,

EDu raatrulu bhuumilO paatipeTTi umcaali. aTu tarwaata - 

daanini bamgaaramutO podigi, dharimcaali.

daanicE - wisham sparSa numDi ikkaTlu kalugawu - wishabaadha ataniki  kalugadu. 

3] iTlE - tella aawaalu, welaga,mamjishTha - mari konniTini -

ee krimdi dinusulatO - anagaa ;-

 manOhwala, SamI pushTi twakkulatO - kalipi, 

marikonni kriyalu cEyaali -

ee paina pErkonna waaTini - nunnagaa tayaarucEsinacO - 

siddhamaina "maNi"  - ni dharistE wisham harimcunu - 

&

 బెరడులతో మణి - బహు ఉపకారిణి ఐన medicine ;

extra LINK =  బెరడులతో మణి -  great medicine