జా మూన్ = నేరేడు పళ్ళు - 14

జమ్బూః -సీ|| జంబూ - జాంబవమ్|| 3 -  జంబ్వాః - ఫలే|| =

నేరేడు పేర్లు ;- గిన్నెకాయ పండు = జంబుల్/ జాంబుల్ ;; - శ్లోకం ౧౮ = 

The Rose-apple fruit ;🥖 నేరేడు పళ్ళు ;- जामुन, राजमन, काला जामुन, जमाली, ब्लैकबेरी  ;- 

పర్యాయ పదములు ;- జామూన్ - కాలా జామూన్ - రాజ్‌జామూన్ - జమాలీ - 

ఇండియన్  బ్లాక్ బెరీ  -  జంబుల్ - జంబూల్ - జమూన్ - 

జావాప్లమ్ - మలబార్ ప్లమ్ ;;  జంబోలన్ ఫ్రూట్ ;

 ` Jambolaum fruit [ Syzygium Cumini ] ; Indian Black Berry ;`

& ఆయుర్వేదం - విస్తృత మందుల తయారీ `used  ;;  

&  for *కాలా ఖట్టా పానీయాది - షర్బత్ తయారీ used these BLACK JAMUN Fruits , 

&  EXTRA matters ;- ` 🥖 జాంబవంతుడు - శ్రీమద్ రామాయణమ్- ఇతిహాసంలో 

ముఖ్య పాత్ర ; "జాంబవంతుడు" -  ఎలుగుబంటి తెగకు చెందినవాడు.  

ఎలుగుబంటికి [భల్లూకం ] - నేరేడుపళ్ళను, తేనె ఇత్యాది ఇష్టమైన ఆహార పదార్ధములు ;

విపాసన ధ్యానం - తపస్సు వేళలలో ఈ జంబూతరువు - ముఖ్యస్థానాన్ని కలిగిఉన్నది. 

🥖 *కృష్ణాష్టమి పండుగ సందర్భంలో - "నేరేడు పండు తినాలి" అనే ఆచారమును -[ customs ] - భారతదేశంలోని కొన్ని ప్రాంతాల ప్రజలు భక్తితో ఆచరిస్తున్నారు.`

సంగం యుగంలో - తమిళనాట - అవ్వయ్యార్ భక్తిణి* కి - మురుగన్ = 

God పళని సుబ్రహ్మణ స్వామి -  నేరేడు పళ్ళ సంఘటన ద్వారా - జ్ఞానోదయాన్ని అనుగ్రహించాడు =

 = [* ஔவையார்- Tamil - avvayyAr ] ;; 

🥖 తెలుగునాడులో బండిచక్రములు, గృహద్వారాది నిర్మాణాలకు వాడుతుంటారు.  

🥖 మహారాష్టలో - పెళ్ళిపందిరికి నేరేడు ఆకులు తోరణములు కట్టడం 

సంప్రదాయ ఆచరణ ;

& 🥖 ఈ అంశం గురించి - మరాఠీ సినిమా పాట - [hit song] కూడా ఉన్నది.

జంభూల్ పిక్ల్యా జాదా ఖలీ - film = jait re jait  ;

& Extra notes ;- Sanskrit name – Jambufalam or Mahaphala ;;  

Hindi name – Jamun or Jambul ; 

Tamil name – Naavar Pazham or Nava Pazham.

Telugu name – Neredu.

English name – Java Plum or Indian Blackberry.

Kannada name – Nerale Hannu ; 

& goos berry ( Nellikani in Tamil language ] ;;

============ ,- 

🥖 nearEDu paLLu - 14 ;-

 SlOkam = jamm buu@h see|| jambuu - jaambawamm|| 3 -  jambwA@h - PalE|| =

neareaDu pearlu ; `The Rose-apple fruit ;; जामुन, राजमन, काला जामुन, जमाली, ब्लैकबेरी  ;-

💯  paryaaya padamulu ;- jAmUn - kaalaa jAmUn - raaj^jAmUn - jamAlee - blaak^berI  ; ;

Jambolaum fruit ;-  [` Syzygium Cumini `] ;-  Jambul - Jambolan - Jamun - Java plum - 

Malabar plum & jamboalam phrUT ; jambul - jambuul - jamuun - 

jaawaaplamm - malabaar plamm  ; jamAlI - 

🥖AyurwEdam - wistRta mamdula tayaaree `used these - INDIAN BLACK BERRY/ Jaamuun fruits ;  

🥖  for *` kAlA KaTTA pAnIyAdi - sharbat tayArI - used these BLACK JAMUN Fruits , 

& wipaasana dhyaanam - tapassu weaLalalO ee jambuutaruwu - mukhyasthaanaanni kaligiunnadi. 

🥖 samgam yugamloa - tamiLanaaTa - bhaktiNi awwayyaar ki - మురుగన్ =  Murugan = 

God paLani subrahmaNa swaami - nEreaDu paLLa samGaTana dwArA - jnaanoadayaanni anugrahimcADu 

for *kaalaa KaTTA pAneeyaadi - sharbat tayaaree,   used these BLACK JAMUN Fruits , 

🥖*kRshNAshTami pamDuga sam darBamlO - "neareaDu pamDu tinaali" anea `customs` ni - BAratadESamloani konni praamtaala prajalu bhaktitoa aacaristunnaaru

🥖 telugunADulO bamDicakramulu, gRhadwaaraadi nirmANAlaku wADutumTAru.  

mahaaraashTalO - peLLipamdiriki neareaDu aakulu toaraNamulu kaTTaDam sampradaaya aacaraNa ;  

&  ; ee amSam gurimci - marAThI sinimaa pATa - [`hit song`] kUDA unnadi.

jambhuul piklyaa jaadaa khalI - `1977 film = jait re jait` ;

marAThI song - Jait re jait - Smitha Patil =   win win ; 

🧧 old అమరకోశం పేజీ = 91 & కొత్త -  అమరకోశం - `page ;- 246 & 247 🥬 ;

&  prev = మగధ, విదేహ దేశాల చెట్టు = పిప్పలి - 13 ; 

మగధ, విదేహ దేశాల చెట్టు = పిప్పలి - 13

🌺 ; పిప్పలీ ద్వయ ;-  [see below] 

🌷 ;- కృష్ణా ఉపకుల్యా - వైదేహీ మాగధీ చపలా కణా|

ఊషణా పిప్పలీ - శౌణ్డీ - కోలా|| [పిప్పలి పేర్లు ] ;;

& కరిపిప్పలీ - కపిపిప్పలీ - కోలవల్లీ - శ్రేయసీ||సీ||  - అసిరః ||సీ||  ఐదు

పిప్పలి = Long Pepper  & గజ పిప్పలి పేర్లు ; Pothos Officinalis ;; 

 భావం ;- కర్షతి రోగాన్ - కృష్ణ వర్ణత్వాద్వా  కృష్ణా, కృష విలేఖనే.

= రోగాలను సంహరించునది, లేక - నీలవర్ణము కలిగినది - కృష్ణా - 

🏆 ౧. ఉపగతా కుల్యా జన్మభూమిత్వే నానయేతు  ఉపకుల్యా =

జన్మభూమి అగుటచేత పొందబడిన కాలువ కలది ;

౨. వైదేహ దేశే భవా వైదేహీ =

సీ. విదేహము నందు పుట్టినది ;; 

౩. మగధ దేశే భవా మాగధీ =   మగధ దేహము నందు పుట్టినది ;;

౪. చపలః ఉష్ణో రసః - తత్ యోగాత్ చపలా = 

చపలము =  ఉష్ణరసము ;; అది కలిగిఉన్నది - 

౫. కణాస్సంతస్య కణః =  సూక్ష్మమైన అవయవాలు కలిగినది   

౬. రోగాన్ ఊషతి ఊషణా - ఊషరుజాయా. = రోగాలను పోగొట్టేది ;

౭. పిప్పర్తి పాలయతీతి పిప్పలీ, సీ. పౄ పాలన పూరణయోః = పాలించునది ;;

౮.  రోగాపనోదనే శక్తత్వాత్ శౌండీ. సీ. 

రోగాలను పోగొట్టగల సమర్ధం ఐన చెట్టు పిప్పలి ;;

౯. కోలతి సంస్త్యాయతీతి కోలా.

కుల సంస్త్యానే. కూడుకుని ఉండేది ; 

ఈ ౧౦ [ పది ] పిప్పలి పేర్లు ; 

& 

1] పిప్పలి ; 2] గజ పిప్పలి ;;   ;- 

🌷🌺 విద్యార్ధి కల్ప తరువు ;- పారిభాషిక పదాలు ;- -

పిప్పలీ ద్వయ ;- 1] పిప్పలి ; 2] గజ పిప్పలి ;;  

&  మగధ దేశం = "మాగధీ"& విదేహదేశములో ఉద్భవం ఐనది కనుక "వైదేహీ" 

మన దేశం పుణ్యభూమి - అని పేరు పొందడంలో ఆశ్చర్యమేమున్నది!!?

సంచారజీవనం దారా - ప్రజా శ్రేయస్సు కోసం అనేక విధాలుగా సేవలు అందించారు మన మహర్షులు. 

వారి ప్రకృతి పరిశీలన అద్భుతమైనది. పచ్చని చెట్లు - ఎక్కడెక్కడ ఆయా తరు సంపద ఉద్భవించి, విలసిల్లినవో తెలిపారు ...... , 

ఏ పక్షి హింస అక్కర్లేని medicines making, ఎటువంటి జీవహింస అక్కరలేనిది వైద్యవిధానం ఆయుర్వేద చికిత్సా విధానం -

అంతేనా!! ...... మనిషి ఆరోగ్యసహకారిణులు - వృక్షాదుల ఉపయోగములను -

మహామునులు తమ నిరంతర కృషితో సహారిణులు - వృషాదులు - మహామునుల పరిశోధనల ద్వారా - మన సీమలకు అందించిన వైద్యవిధానమే "ఆయుర్వేదము" -   

& కరిపిప్పలి/  గజ పిప్పలి ;- గురించి మళ్ళీ తెలుసుకుందాము - అనుబంధం గా. ; 

&  మగధ, విదేహ దేశాల చెట్టు = పిప్పలి - 13 ; 

కృ ష్ణా - ఉపకుల్యా - 🌷🌺 ; పిప్పలీ ద్వయ ;- 1] పిప్పలి ; 2] గజ పిప్పలి ;;   ;- 

 విద్యార్ధి కల్ప తరువు ;- పారిభాషిక పదాలు ;; kRshNA - upakulyaa -

🌷🌺 ; pippalee dwaya ;- 1] pippali ; 2] gaja pippali ;;  

 widyaardhi kalpa taruwu ;- paariBAshika padaalu ;;

& kk 🌷 ;- kRshNA upakulyaa - waidEhI maagadhee capalaa kaNA|

UshaNA pippalii - SauNDI - koalaa|| [pippali pearlu ] ;;

& karipippalii - kapipippalii - koalawallI - SrEyasI||sI||  - asira@h ||sI|| aidu -

gaja pippali pearlu ; `Pothos Officinalis ; ` ;;` 

{{105 page old buk `}}}}}}}}}

BAwam ;- karshati roagaa^n kRshNa warNatwAdwA  kRshNA, kRsha wilEKanE.

= roagaalanu sam harimcunadi, leaka - neelawarNamu kaliginadi - kRshNA - 

🏆 ౧. upagataa kulyaa janmaBUmitwea naanayeatu  upakulyaa =

janmaBUmi aguTacEta pomdabaDina kaaluwa kaladi ;

౨. waidEha dESE bhawaa waidEhI =

see. widEhamu namdu puTTinadi ;; 

౩. magadha dESE bhawaa maagadhee =   magadha dEhamu namdu puTTinadi ;;

౪. capala@h ushNO rasa@h - tat yoagaat capalaa = 

capalamu =  ushNarasamu ;; adi kaligiunnadi - 

౫. kaNAssantasya kaN@h =  suukshmamaina awayawaalu kaliginadi   

౬. roagaan uushati uushaNA - uusharujaayaa. = roagaalanu poagoTTEdi ;

౭. pipparti paalayateeti pippalee, see. pRu paalana pUraNayO@h = paalimcunadi ;;

౮.  roagaapanoadanea Saktatwaat SaumDI. see. 

roagaalanu poagoTTagala samardham aina ceTTu pippali ;;

౯. koalati samstyaayateeti koalaa.

kula samstyAnE. kUDukuni umDEdi ; 

ee ౧౦ [ padi ] pippali pearlu ; 

& 

magadha dESam = "maagadhI"& widESamuloa udbhawam ainadi kanuka "waidEhee" 

mana deaSam puNyaBUmi - ani pearu pomdaDamlO AScaryamEmunnadi!!?

samcaarajeewanam daaraa - prajaa SrEyassu koasam aneaka widhaalugaa seawalu amdimcaaru mana maharshulu. 

waari prakRti pariSIlana adbhutamainadi. paccani ceTlu - ekkaDekkaDa aayaa taru sampada udbhawimci, wilasillinawoa telipaaru ...... ,

amteanaa!! ...... manishi aaroagya sahakaariNulu - wRkshaadula  upayoagamulanu - mahaamunulu tama niramtara kRshitO pariSOdhanala dwaaraa - mana seemalaku  - amdimcina waidyawidhaanamea "AyurwEdamu" -

ea pakshi himsa akkarleani `medicines making`- eTuwamTi jIwahimsa akkaraleanidi  waidyawidhaanam Ayurweada cikitsaa widhaanam -   

& karipippali/  gaja pippali ;- gurimci maLLI telusukumdaamu - anubamdham gaa. ;

& magadha, wideaha dESAla ceTTu = pippali  - 13 ;; 

LINK ;- 🌷🌺 ; పిప్పలీ ద్వయ ;- 1] పిప్పలి ; 2] గజ పిప్పలి & దిరిసెన పట్ట - కల్ప తరు 

📚 prev ;-  బోధిసత్వ చెట్టు = రావిచెట్టు - 12 - బోధిద్రుమః చలదళః పిప్పలః కుంజరాసన@||  ;

బోధిసత్వ చెట్టు = రావిచెట్టు - 12

బోధిద్రుమః చలదళః పిప్పలః కుంజరాసన@|| 

భావం ;- బుధ్యతేః అనేనేతి బోధిః ; బోధి నామా ద్రుమో బోధిద్రుమః = 

దీని చేత సకలం ఎఱుంగబడును, కనుక బోధితరువు ;;

"పిప్పలే బోధిః అశ్వత్థః" - అని రత్నమాల ; 

 ౧ . నిత్యం చలతి దళాని యస్య సః చలదళః = 

ఎల్లప్పుడును కదులుచుండే ఆకులను కలిగిఉన్నది ;

 ౨. భక్తాన్ పాతీతి పిప్పలః = తనను సేవించేవారిని రక్షించేది ;; 

౩. కుంజరాణాం అశనం - కుంజరాశనః = ఏనుగులచే భక్షించబడునది ;;

౪. అశ్వరూపేణాగ్ని రస్మిన్ తిష్ఠత్టీతి అశ్వత్థః = 

దీనియందు - గుఱ్ఱం రూపంలో  అగ్ని/ అగ్గి   [`fire]`ఉండును* ; 

[*యజ్ఞ యాగాదుల తరుణమున ప్రేక్షకులు గమనిస్తే - ఈ వింత కనబడుతుంది]

౫. రావిచెట్టు పేర్లు ;; 

extra ;- గౌతమబుద్ధుడు [/ సిద్ధార్ధుడు] రావిచెట్టు కింద కూర్చుని, తపస్సు చేసి  జ్ఞానము పొందెను ;   SACRED Tree ;  2] A. క్రీ.పూ.288 నాటి ప్రాచీన పాదపం - ఈ బోధిచెట్టు ;

& + ;- `points` ;- 1] a} సరసతీ నది - *ప్లక్షవృక్షం  నుండి/ *ప్లక్ష శ్రవణం నుండి - 

                 వెలువడినది - అని ఋగ్వేదం నుడివినది ;  `*Ficus infecoria

1] b} ప్లక్షవృక్షం - రావిచెట్టు జాతికి చెందినది - 2] రత్నమాల - పిప్పల ;; 

EXTRA NOTES  ;- ref ;- తరువులలో నేను అశ్వత్థవృక్షాన్ని - శ్రీకృష్ణ  - in భగవద్గీత ;

] @ శౌనకముని శిష్యుడు "@ ఆశ్వలాయనుడు" ;- 

యజ్ఞ యాగాదులలో అనుసరించవలసిన నియమాలు - 

"ఆశ్వలాయన శ్రౌత సూత్రమ్" - అనే ఉద్గ్రంధము ;

========== ,  

bOdhisatwa ceTTu  = rAwiceTTu - 12 ;- 

 bOdhidruma@h caladaLa@h pippala@h kumjaraasana@|| 

ratnamaala - pippala ;- BAwam ;- budhyatE@h aneaneati boadhi@h ; boadhi naamaa drumoa boadhidruma@h = deeni ceata sakalam e~rumgabaDunu,

kanuka boadhitaruwu ;; "pippalE bOdhi@h aSwattha@h" - ani ratnamaala ; రత్నమాల ; 

 ౧ . nityam calati daLAni yasya sa@h caladaLa@h = ellappuDunu kadulucumDE Akulanu kaligiunnadi ;

 ౨. bhaktaan paateeti pippala@h = tananu seawimceawaarini rakshimceadi ;; 

౩. kumjarANAM aSanam - kumjarASana@h = EnugulacE BakshimcabaDunadi ;;

౪. aSwarUpeaNaagni rasmin tishThatTeeti aSwattha@h = 

dIniyamdu - gu~r~ram ruupamloa agni [`fire]`umDunu* ; 

౫. raawiceTTu pErlu ; 

[*yajna yajna yaagaadula taruNamuna  preakshakulu gamanistea - 

ee wimta kanabaDutumdi] 

`extra` ;- gautamabuddhuDu [/ siddhArdhuDu] raawiceTTu kimda kuurcuni, tapassu ceasi  jnaanamu pomdenu ;  `SACRED Tree` ;; 

2] `A`. kree.puu.288 nATi praaceena paadapam - ee bOdhiceTTu ; 

&+ ;- `points ;- 1] a}` sarasatee nadi - plakshawRksham/ *plaksha SrawaNam numDi - weluwaDinadi - ani RgwEdam nuDiwinadi ;` 

1] b}` *plakshawRksham  = rAwiceTTu jaatiki cemdinadi -  `Ficus infecoria &

 1] c.  ratnamaala - pippala ;;  ❀  ; 

& extra ;- 2] `A`. kree.puu.288 nATi praaceena paadapam - ee bOdhiceTTu ; 

points ;- 1] a} sarasatee nadi - plakshawRksham  numDi/ *plaksha SrawaNam numDi - weluwaDinadi - ani RgwEdam nuDiwinadi ;

1] b} *plakshawRksham  = rAwiceTTu jaatiki cemdinadi - 

plakshawRksham - SACRED Tree `  ;  1] c. tanamaala - pippala ; 

EXTRA NOTES  ;- ref ;- taruwulaloe neanu aSwatthawRkshaanni - SrIkRshNa  - `in` Bagawadgeeta ; ] Saunakamuni SishyuDu "ASwalaayanuDu" ;- yajna yaagaadulaloe anusarimcawalasina niyamaalu - "ASwalaayana Srauta suutramm" - anea udgramdhamu ;

& LINK ;- ASwalaayana - Suanaka disciple ;; 

ref lines ;- Asvalayana Srauta Sutra is a text on rituals belonging to the Asvalayana School of the Shakala recension of Rig Veda. Ashvalayana Shrauta Sutra prescribes the ritualistic code to be followed by the Rig Vedic priest Hotr and his subordinates. The sutras are presented in 12 chapters. From the concluding sutra, it is understood that Asvalayana was the disciple of Shaunaka.

బోధిసత్వ చెట్టు =  రావిచెట్టు - 12  ; &

❀ ; prev = సీసము & తగరము - 11 = సింధూరము ;- సింధూరం నాగసంభవమ్|| 

సీసము & తగరము - 11

సింధూరము ;- సింధూరం నాగసంభవమ్|| = అనగా "సీసం వలన పుట్టినది" - & 

భావం ;- 1] శ్లోకమ్ ;- నాగ సీసక యోగేష్టవ ప్రాణి -

న గచ్ఛతీ త్యగం. తన్న భవతి చలత్వాత్ ఇతి నాగం. గమ్ఌ గతౌ. 

మెత్తనిది అగుట చేత కదలునది ;  

౧. సినోతి బధ్నాతి పారదం ఇతి సీసకం = 

పాదరసమును [Mercury] బంధించునది. 

౨. సువర్ణ కరణ యోగే ఇష్టం భవతీతి యోగేష్టం = 

బంగారం చేయు యోగమునందు ఇష్టమైనది.   

౪.  ఉప్యతే సువర్ణ యోగ, ఇతి వప్రం. టు వప్ బీజ సంతానే. 

బంగారం చేయు యోగమునందు ప్రవేశపెట్టబడునది &

 ఈ నాలుగు [4 names of LEAD] సీసము* యొక్క పేళ్ళు ;; 

🎞 A] MINIUM/ lead  ;- సీసము*  ; B] తగరము = Tin metal ;-  

1] శ్లోకమ్ ;- రఙ్గ వఙ్గే||   = ra~mga wa~mgea||  

2]  శ్లోకమ్ ;- త్రపతే అగ్ని సన్నిధౌ ద్రవతీతి త్రపుః.

ఉ.పు. త్రపూష్. లజ్జాయాం. = అగ్ని సమీపమున సిగ్గు పడునది - అనగా కరగునది 

అంటే నిప్పు సెగ వద్ద - సీసమ్ను ఉంచకూడదు] ;

౧ . పిచ్యతే కుట్యత ఇతి పిచ్చటం.  ;- ఇ పిచ్చట్టనే = కొట్టబడునది.

రంగతి ద్రవతి రంగం, రగి గతౌ . & వంగతి ద్రవం వంగం. వగిగతౌ - కరిగే లోహ పదార్ధం - కనుక ...... "రంగం", "వంగము"ను.

త్రపు శబ్దము - సీసమునకు పేరు -

"రంగ సీసక యోస్త్రపు" అని చెప్పెను రుద్రుడు ;; 

మరియు ఈ ఐదు [= 5] - తగరము యొక్క పేర్లు.  

kk 🎞  అమరకోశము - వైశ్యవర్గము ; 🎞 అమరకోశం - శ్లోకం = 682  ;- 

& సింధూరము - శ్రీహనుమాన్ స్వామికి ఇష్టమైనది. ఆంజనేయస్వామి విగ్రహమునకు సింధూర లేపనము- చక్కని మెరుపును, మృదుత్వమును కలిగించుచున్నది ;

& బంగారం తయారుచేయుటకు వాడాల్సిన లోహాలలో ఒకటి - "సీసం" - 

మన పూర్వీకులు శ్లోకముల రూపంలో అందించిన అద్భుత లోహ విజ్ఞాన  సంపద -

అందుకనే - ఈ నేల మీద జన్మించిన వారు - 

తమకు అందిన ఇటువంటి విజ్ఞాన సంపదకు 

ఆత్మీయ వారసత్వం - వలన ఎంతో గర్వం పొందాల్సినదే కదా! `

so we r very proud ! 

========================  ,

 simdhuuramu ;- simdhuuram naagasambhawamm|| = anagaa "seesam walana puTTinadi" - & 

bhaawam ;- 1] SlOkamm ;- naaga seesaka yoageashTawa praaNi -

na gacCatI tyagam. tanna bhawati calatwaat iti naagam. gamm[alu] gatau.

mettanidi aguTa cEta kadalunadi ;  

౧. sinoati badhnaati paaradam iti seesakam = paadarasamunu [`mercury`] bamdhimcunadi. 

౨. suwarNa karaNa yoagea ishTam bhawateeti yOgEshTam = bamgaaram ceayu yoagamunamdu ishTamainadi.   ౪.  upyatea suwarNa yOga, iti wapram. Tu wap beeja samtaanE. bamgaaram ceayu yoagamunamdu prawESapeTTabaDunadi & I naalugu [`4 names of LEAD`] sIsamu yokka pELLu ;; 

A]  tagaram ;- `MINIUM/ lead ` ;  B] kk 🎞 tagaramu - `Tin metal` ;- 

1] SlOkam;- ra~mga wa~mgea||  

2] SlOkamm ;-  trapatea agni sannidhau drawateeti trapu@h.

u.pu. trapuush. lajjaayaam. = agni sameepamuna siggu paDunadi - anagaa karagunadi 

amTE nippu sega wadda - seesamnu umcakUDadu] ;

౧ . picyatea kuTyata iti piccaTam.  ;- i piccaTTanE = koTTabaDunadi.

ramgati drawati ramgam, ragi gatau . & wamgati drawam wamgam. wagigatau - karigea loaha padaardham - 

kanuka ......  - "ramgam", "wamgamu"nu. & trapu Sabdamu - seesamunaku pearu -

"ramga seesaka yoastrapu" ani ceppenu rudruDu ;; 

mariyu ee aidu [= 5] - tagaramu yokka pearlu. 

amarakOSam - waiSyawargamu = SlOkam = 682 ;

& simdhuuram naagasambhawamm|| = anagaa "seesam walana puTTinadi" - & amarakOSam - wiwaraNa - simdhuuramu - Sreehanumaan swaamiki ishTamainadi. aamjanEyaswaami wigrahamunaku simdhuura lEpanamu- cakkani merupunu, mRdutwamunu kaligimcucunnadi ; 

& bamgaaram tayaaruceayuTaku wADAlsina loahaalaloa okaTi - "sIsam" - 

mana puurweekulu - SlOkamula rUapmlO - amdimcina adbhuta loaha wijnaana  sampada -

amdukanea - ee neala meeda janmimcina waaru - tamaku amdina iTuwamTi wijnaana sampadaku aatmeeya waarasatwam - walana emtoa garwam pomdaalsinadea kadA! 

`so we r very proud` !  

;

& previous post = ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది? - 10 ;- ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి ;;  

ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది? - 10

ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి ;- 

రీతిః స్త్రియా మారకూటో న స్త్రియామ్|| ;-

భావము ;- 1] అగ్ని వలన కరగునది ;; 

2] *ఆరస్య సువర్ణస్య కూటః||

మాయారూపమివ భాసత ఇతి ఆరకూటః| = 

*ఆరమ్ - అనగా బంగారం. - పసిడి యొక్క మాయారూపం మాదిరిగా ఉండేది 

           ఆరకూటమ్  = "ఇత్తడి*" [= brass metal ] -  & so ......... ,

 ఇత్తడి - వంటి మేని ఛాయ కలవారు - కనుక - అర్యులు - ఐనారు.

& *లాటిన్ భాషలో AURUN అంటారు ; 

లాటిన్ భాష - Gold ->  కి  AURUN = "ఆరమ్" - అని పేరు,

కనుక - ఆర్య" పదం - విదేశాల నుండి వచ్చి, స్థిరపడినవారు - లాటినీయులు - 

అని అర్ధం ఔతుంది.

&
EXTRA Notes ;- పుల = బంగారం ;

పులగం = పసిడి వలె మెరిసే అన్నం - అని భావం ;

🏠🏠 🏃 ; = అమరకోశం -  వైశ్య వర్గము  ;  🏃 శ్లోకమ్ ;  ౯౬ 🏃;;

================================ ,

aarsha - aarya - padamuulamu ;- wyutpatti ;- 

reeti@h striyaa maarakUTO na striyaamm|| ;-

BAwamu ;- 1] agni wwalana karag - 10 & unadi ;; 

2] *aarasya suwarNasya kUTa@h||

maayaaruupamiwa bhaasata iti aarakUTa@h| = 

*Araamm - anagaa bamgaaram. - pasiDi yokka maayaaruupam maadirigaa umDEdi ;

          aarakUTamm= "ittaDi"- [= brass metal ] - & so ......... ,

 ittaDi - wamTi meani CAya kalawaaru - kanuka - aryulu - ainaaru.

& *lATin bhaashalO `AURUN` amTAru. 

*lATin bhaashalO - GOLD = `AURUN` = aaramm - ani pearu,

kanuka - aarya" padam - 

widESAla numDi wacci, sthirapaDinawaaru - lATinIyulu - 

ani ardham autumdi.

EXTRA Notes ;- తెల్లని వరి అన్నంలో పచ్చని పెసర ముద్ద పప్పు కలుపుకుంటే తెలుపు, పసుపు కలిపి బంగారపు రంగు ఏర్పడుతుంది కాబట్టి, దీన్ని సంస్కృతంలో కృశర అన్నారు. కృశనం అంటే బంగారం. తెలుగు వాళ్లు దీన్ని ‘పులగం’ అన్నారు. ‘పుల’ అనే తెలుగు పదానికి బంగారపు రంగు అని అర్థం. పులఖండం అంటే బంగారపు రంగులో ఉండే ఖండశర్కర. సంస్కృతంలోనూ తెలుగులోనూ ఒకే అర్థంలో పేర్లు కనిపిస్తున్నాయి ; 

🏆 ౧ - ౨ - ౩ -  ౪  - ౫  - ౬  - ౭  - ౮ - ౯ - ౧౦ 🏆 १  २  ३  ४  ५  ६   ७   ८  ९  - १० 🏆 

ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది?  - 10 ;- ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి = 

aarsha/ aarya - eTlaa waccimdi? - 10 ;- & aarsha/ aarya - padamuulamu ;-  

prev post = వెదురుబియ్యం = వైణవం - 9 ; 🏰

 i,  ii, iii, iv, vi - vii -viii - ix - x - xi - xii - xiii &

link = పులగం = పసిడి  ;; 

వెదురుబియ్యం = వైణవం - 9

అశ్వత్థ వైణవ ప్లాక్ష నైయగ్రో ధైఙ్గుదం ఫలే||  [ద్వి.కాం. 16 & శ్లో 18 ] ; 

భావం ;-  అశ్వత్థస్య ఫలం అశ్వత్థం = రావిపండు - అశ్వత్థం - అనబడును ;; 

2] వేణోరిదం వైణవం = వెదురుబియ్యం -  వైణం - అనబడును ;

3] ప్లక్షస్య ఫలం "ప్లాక్షం" - అనగా - జువిపండు ;; 

4]  న్యగ్రోధఫలం -  నైయగ్రోధ ఫలం ;- మఱ్ఱిపండు ;

5] ఇంగుదస్య ఫలం "ఐఙ్గుదం" ;- గారపండు - ఐఙ్గుదం ఫలం ;

6] బృహత్యాః ఫలం - "బార్హతం" = ములకపండు - 

ఇవి వరుసగా అశ్వత్థాది ఫలముల నామములు.  🎻🎻  

& Extra ;- వెదురు కర్ర ముదిరిన తర్వాత వాటికి వచ్చే గింజలనుండి ఈ బియ్యాన్ని సేకరిస్తారు. ఇవి చూడటానికి బార్లీ గింజల మాదిరిగా ఉంటాయి. = &    

వెదురు చెట్లు 30 ఏళ్ళు పెరిగినవి శ్రేష్ట్షమైనవి. వెదురు [= వంశీ తరువులు ] కణుపుల నుండి వలిచి, గింజలను తీస్తారు. కొండలలో పెరిగే ఈ వెదురు బొంగుల నుండి గిరిజనులు సేకరించే ఈ గింజలు చూడటానికి బార్లీ బియ్యం - వలె ఉంటాయి. సుగర్ మున్నగు వానికి మంచి ఔషధ సమానము. వెదురు బియ్యాన్ని తక్కువ మోతాదులలో సేవించే విధానములు ఆయుర్వేద వైద్యంలో చెప్పబడినవి. 

===================== , 

wedurubiyyam = waiNawam  - 9 ; 

🥦🥦 SlOkam ;- aSwattha waiNawa plaaksha naiyagroa dhai~mgudam PalE|| 

 [dwi.kaam. 16  & SlO 18 ] ;  

BAwam ;- aSwatthasya phalam aSwattham = raawipamDu - aSwattham - anabaDunu ;; 

2] weaNoaridam waiNawam = wedurubiyyam - waiNam anabaDunu ;

3] plakshasya phalam "plaaksham" - anagaa - juwipamDu ;; 

4]  nyagroadhaphalam -  naiyagroadha phalam ;- ma~r~ripamDu ; 

5] imgudasya phalam "ai~mgudam" ;- gaarapamDu - ai~mgudam Palam ;

6] bRhatyaa@h Palam - "bArhatam" = mulakapamDu -

iwi warusagaa aSwatthAdi phalamula naamamulu. ;  🎻🎻  

& Extra ;- weduru ceTlu 30 ELLu periginawi SreashTshamainawi. weduru [= wamSI taruwulu ] kaNupula numDi walici, gimjalanu teestaaru. komDalalO perigE ee weduru bomgula numDi girijanulu seakarimcea ee gimjalu cuDaTAniki baarlee biyyam - wale umTAyi. sugar munnagu aaniki mamci aushadha samaanamu. weduru biyyaanni takkuwa moataadulaloa seawimcea widhaanamulu aayurweada waidyamloa ceppabaDinawi ;; 

& వెదురుబియ్యం = వైణవం  - 9 ;

prev post =  మతంగ ముని సృష్టి - 8 ;- దంతీ దంతావళో హస్తీ ద్విరదోఽనేకపోపః| 

( సింధుర స్సమజః కుంభీ మాతఙ్గశ్చ* మదావళః||

& LINK = విజయ నిఘంటు = wijaya niGamTu  ;                      

మతంగ ముని సృష్టి - 8

దంతీ దంతావళో హస్తీ ద్విరదోఽనేకపోపః| 

( సింధుర స్సమజః కుంభీ మాతఙ్గశ్చ* మదావళః||

మతఙ్గజో గజో నాగః కుఙ్జరో వారణః మదావళః|| &

ఇభః స్తంభే రమః  పద్మీ||న్|| - యూథనాథ(స్తు) యూధపః||

[ మాతఙ్గశ్చ  = మాతంగశ్చ * ] ; ; 

& 

దంతావస్యస్త ఇతి దంతీ. న.పు. దంతావళశ్చ = దంతములు కలిగినది ;

1. 2. హస్తొఁస్యాస్యాస్తీతి హస్తీ = దంతములను కలిగిఉన్నది ;

3. ద్వౌరదావస్య ద్విరదః = రెండు కొమ్ములు కలిగినది ;; 

4. అనేకేన. హస్తేన వక్త్రేణ చ పిబతీతి అనేకపః. ద్వాభ్యాం పిబతీతి ద్విపః. పా పానే = తొండము, నోరు - ఈ రెంటి చేతను త్రాగునది/ పానము చేయునది ;;

5. 6. మతంగుడు అను ఋషి వలన పుట్టినది <-మతంగాదృషేః జాతో మతంగజః ;;

&&&&&&&&&&&& గజతి మాద్యతీతి గజః - గజమదే. మదించునది ;

8. నగేగిరౌ భవో నాగః = పర్వతమందు పుట్టినది ;;

9. కుంజౌ కుంభాదో గర్తావస్యస్త ఇతి కుంజరః = *కుంజములు = కుంభస్థలములకు  ఇరు వైపుల - దిగువన ఉండే గుంతలు/ గుంటలు ;

*కుంజములు = కుంభస్థలములకు  ఇరు వైపుల - దిగువన ఉండే గుంతలు/ గుంటలు ;

 &+ ;-10. పరబలం వారయతీతి వారణః. వృఞ్ వరణే. = 

పరబలమును అడ్డు వెట్టునది.

11. కరోస్యాస్తాతీతి కరీ. న.పు.అరీ. న.పు. = తొండము కలది.

12. ఏతి మదమితి ఇభః. ఇణ్ గతౌ. మదమును పొందునది ;;

13. స్తంబే తృణగుల్మే రమత ఇతి స్తంబేరమః. రము క్రీడాయాం| = పొదలలో క్రీడించేది ; 

14. పద్మం బిందుజాలకమ్ అస్యాస్తీతి పద్మీ. న.పు.

పద్మము = దేహమునందలి బొట్లు కలిగిఉన్నది ;

ఈ పదిహేను[15 ] ఏనుగు పేర్లు ; 

=============,

మతంగుడు అనే ఋషి, సృజించినది -  మహర్షులు కేవలం కనులు మూసుకుని, సదా కూర్చుని ఉండి, పూసలు త్రిప్పుకుంటూ, తపస్సు చేసేవారు - అనే అభిప్రాయం జన సామాన్యాదులలో నెలకొనిఉన్నది. కానీ, తాపసులు - చెట్లు పెంచి, ప్రకృతిని కాపాడేవారు. 

అట్లాగే మునివరులు - పక్షి - జంతువులను - అడవిలోని సాధు జీవులను సంరక్షిస్తుండేవారు.

అంతే కాదు - ఎన్నో ప్రయోగాలు చేసేవారు ……….. , అందుకు ఋజువులు - 

అమరకోశం - అనే ప్రాచీన సంస్కృత నిఘంటువులోని అనేక శ్లోక - విపుల సారాంశములు …… , 

Extra ;- A golden VASE = బంగారు గిండి ;; 

✏ ✏  శ్లోకమ్ 34 - ద్వితీయకాండము - క్షత్త్ర వర్గము ; 

=========================== ,

damtee dantAwaLO hastee dwiradOఽnEkapOpa@h| 

( sindhura ssamaj@h kumBI maata~mgaSca* madAwaLa@h||

mata~mgajO gajO naaga@h ku~mjarO wAraNa@h madaawaLa@h I||

ibha@h stamBE rama@h  padmee||wenn - yuuthanaatha(stu) yuudhapa@h||

& damtAwasyasta iti damtee. na.pu. damtAwaLaSca = damtamulu kaliginadi ;

1. 2. hasto@msyAsyaasteeti hastee = damtamulanu kaligiunnadi ;

3. dwauradAwasya dwirada@h = remDu kommulu kaliginadi ;; 

4. aneakeana. hasteana waktreaNa ca pibateeti aneakapa@h. dwAByAm pibateeti dwipa@h. paa paanea = tomDamu, noaru - ee remTi cEtanu traagunadi/ paanamu ceayunadi ;;

5. 6. matamguDu anu Rshi walana puTTinadi <- matamgaadRshE@h jaatoa matamgaja@h ;; 

 &&&&&&&&&&&     7. gajati maadyateeti gaja@h - gajamadE. madimcunadi ;

8. nageagirau bhawoa naaga@h = parwatamamdu puTTinadi ;;

9. kumjau kumBAdO gartaawasyasta iti kumjara@h = 

        kumjamu*lanu lanu kaligiunnadi ;

[ *kumjamulu = kumbhasthalamulaku - iru waipula - diguwana umDE gumtalu/ gumTalu kaliginadi ] & + ;-

10. parabalam waarayateeti waaraNa@h. wR~n waraNE. 

parabalamunu aDDu weTTunadi.

11. karoasyaastaateeti karee. na.pu.aree. na.pu. = tomDamu kaladi.

12. eati madamiti ibha@h. iN gatau. madamunu pomdunadi ;;

13. stambea tRNagulmE ramata iti stambearama@h. ramu krIDAyAm|

= podalaloa krIDimcEdi ; 

14. padmam bimdujaalakamm asyaasteeti padmee. na.pu.

padmamu = deahamunamdali boTlu kaligiunnadi ;

ee padiheanu Enugu pErlu ;; 

`& Extra ;- A golden VASE` = bamgaaru gimDi ;; 

old buk = 189 page & new buk = 488 page ] ;  &

మతంగ ముని సృష్టి - 8 ;; 

✏ ✏   34 SlOkamm ; ద్వితీయకాండము - క్షత్త్ర వర్గము ; 

&  prev post = వనస్పతి - 7 ;;

Matnga HINDU sage creation 

 ;