26, మే 2020, మంగళవారం

ద్వాదశి - 27 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;

1] ఇగురం* ఉంటే ఇరవైమందినైనా సాకవచ్చు ;
          [ =* వివరం ] ; 
2] అబ్బి అంత పొడుగు, దాక్షారామం భీమన్నలాగా ;  [*Notes] ;
3] తెలియనంత వరకూ బ్రహ్మ విద్య, 
        తెలిసిన తర్వాత కూసు విద్య ;
4] చిన్న నీటి చుక్క కదిలి చేయును కదా - 
                  పెను నీలి సంద్రాన్ని ;
5] దాయ* కట్టని ఆవు తన్నక మానదు ; 
         [దాయ* = బంధం, word - దాయాది ]  ;
6] దాసరివా? జంగానివా? అంటే, 
        ముందున్న ఊరును బట్టి అన్నాడట ;
7] పోరాటం లేని ఆరాటం పనికి రాదు ;
8] లేడిని చూసిన వాళ్ళంతా వేటగాళ్ళే ;
9] కొండను తవ్వి ఎలుకను పట్టినట్లు ;
10] తినే ముందు రుచి అడగకు ; 
          వినే ముందు కథ అడగకు  ;
& ref ;- Notes ;- 2] దాక్షారామం భీమేశ్వర కోవెల ఎత్తు - రెండు అంతస్థులు - 
దాక్షారామం గుడిలోని భీమేశ్వర లింగం - చాలా పొడుగు/ ఎత్తు ఐనది ; 
===========================,
1] iguram* umTE irawai mamdinainaa saakawaccu ;
    [ = *wiwaram] ;
2] abbi amta poDugu, 
          dAkshArAmam BImannalAgA ;  [*Notes]
3] teliyanamta warakuu brahma widya, 
        telisina tarwaata kuusu widya ;
4] cinna nITi cukka kadili cEyunu kadaa - 
                     penu neeli samdraanni ; 
5] daaya kaTTani aawu tannaka mAnadu ; 
         [dAya = bamdham, & so word -> daayAdi ] ;
6] daasariwaa jamgaaniwaa amTE, 
          mumdunna uurunu baTTi annADaTa ; 
7] pOrATam lEni aarATam paniki raadu ;
8] lEDini cuusina wALLamtaa wETagALLE ;
9] komDanu tawwi elukanu paTTinaTlu ; 
10] tinE mumdu ruci aDagaku ; winE mumdu katha aDagaku ; 
;
& ref ;- Notes ;- daakshaaraamam BImESwara kOwela ettu - 
remDu amtasthulu - daakshaaraamam guDilOni BImESwara limgam - 
caalaa poDugu/ ettu ainadi ; 
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 26 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ; 
కలిసి వచ్చే కాలానికి నడిచి వచ్చే బిడ్డలు ;
కుంచం వడ్లు ఉంటే కుడికొప్పు ; అడ్డెడు ఉంటే ఎడమ కొప్పు ;

ద్వాదశి - 26 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1]  కలిసి వచ్చే కాలానికి నడిచి వచ్చే బిడ్డలు ;  
 2] కలిసి వచ్చే కాలానికి నట్టింటికే కుందేలు వస్తుంది ;
3] పగలంతా బారెడు నేసాను, దీపం తేరా - 
         దిగనేస్తాను అన్నాడట ;
4] కళ్ళం దగ్గర కరణీకం, 
          కంచం దగ్గిర రెడ్డిరికం ;
5] కరువుకు దాసరులు ఐతే ; 
         పదాలు ఎక్కణ్ణుండి వస్తాయి!?
6] కుంచం వడ్లు ఉంటే కుడికొప్పు ; 
               అడ్డెడు ఉంటే ఎడమ కొప్పు ; 
7] వరుగులతో పాటు దాగర కుండ కూడా ఎండాల్సిందే కదా  ;
 8] సన్యాసికి బెత్తెడు గోచీ ; సంసారికి దుస్తుల పేచీ  ;
9] దున్నపోతు ఈనిందంటే, చెంబు తేరా - 
పాలు పితుకుదాం అన్నాడట  ;
10] దున్నే వాడు లెక్క చూస్తే - నాగలి కూడా మిగలదు  ;
11] తాడు సరిపోకపోతే, నుయ్యిని పూడ్చినట్లు ; 
12] తనువులు నిత్యం కాదు గానీ, 
*ఓలి పైకం మూట కట్టు - అన్నాడట ; [ = *కన్యాశుల్కం] ;
==================, ;
1] kalisi waccE kaalaaniki naDci waccE biDDalu ;
2] kalisi waccE kaalaaniki naTTimTikE kumdElu wastumdi 
3] pagalamtaa baareDu nEsAnu, deepam 
          tEraa - diganEstaanu annaaDaTa ; 
4] kaLLam daggara karaNIkam, 
           kamcam daggira reDDirikam ;
5] karuwuku daasarulu aitE ;  
          padaalu ekkaNNumDi wastaayi!? 
6] kumcam waDlu umTE kuDikoppu ; 
          aDDeDu uMTE eDama koppu ;  
7] warugalatO pATu daagara kumDa emDAlsimE ; 
8] sanyaasiki betteDu gOcI, samsaariki dustula pEcI ; 
9] dunnapOtu InimdamTE, cembu tErA, 
         pAlu pitukudaam annADaTa ;
10] dunnE wADu lekka cuustE naagali kUDA migaladu ;
11] tADu saripOkapOtE, nuyyini pUDcinaTlu ; 
12] tanuwulu nityam kaadu gaanee, 
*Oli paikam mUTa kaTTu - annADaTa; 
[ = *kanyASulkam] ; 
;
& ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 25 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ; 
ఆవగింజంత అబద్ధం ముందర - ఐరావతం అంత నిజం కూడా నిలబడదు ; 
ఆచారం - ఆచారం అన్నంభొట్లా అంటే, పెద్ద చెరువులో కుక్క ఈదింది అన్నాడట ;

ద్వాదశి - 25 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఘంటాకర్ణునికి అష్టాక్షరీ మంత్రం 
ఉపదేశం చేయబోయినట్లు ;  
2] యాదవ భారతం ఎద్దు మోత బరువు ;
3] తత్సమయానికి తడి ఇసకే సరి - 
అని పళ్ళు తోమినట్లు ;
4] తడిసి ముప్పందుం ఐంది ; 
[= * పందుం - ముప్పందుం - ధాన్యం కొలతలు ] ;
5] బలిమిని లింగం కడితే భక్తుడు ఔతాడా!? 
6] తణుకు పోయి మాచారం వెళ్ళినట్లు [= చుట్టు దారి ] ;
7] ఆచారం ఆచారం అన్నంభొట్లా అంటే, 
పెద్ద చెరువులో కుక్క ఈదింది అన్నాడట ;
8] నేతి కుండను నేల మీద పెట్టి, 
ఉత్తి కుండను ఉట్టి మీద పెట్టినట్లు 
9] పోకల కుండను - చట్రాతి మీద పగల కొట్టినట్లు ;
10] గుడ్డు వచ్చి పిల్లను వెక్కిరించిందంట   ;
11] ఆవగింజంత అబద్ధం ముందర - 
ఐరావతం అంత నిజం కూడా నిలబడదు ; 
12] ఎద్దు ఉన్నోనికి బుద్ధి ఉండదు ; 
బుద్ధి ఉన్నోనికి ఎద్దు ఉండదు ;
==============================, ;
1] GamTAkarNuniki ashTAksharee mamtram 
upadESam cEyabOyinaTlu ; 
2] yaadawa bhaaratam eddu mOta baruwu ; 
3] tatsamayaaniki taDi isakE sari - 
ani paLLu tOminaTlu ;  
4] taDisi muppamdum aimdi ; 
[* pamdum - muppamdum - dhaanyam kolatalu] ; 
5] balimini limgam kaDitE bhaktuDu autADA!!?
6] taNuku pOyi maacaaram weLLinaTlu;  [= cuTTudaari ] ;
7] aacaaram aacaaram annamBoTlA amTE, 
pedda ceruwulO kukka eedimdi annaaDaTa ; 
8] nEti kumDanu nEla meeda peTTi, 
utti kumDanu uTTi meeda peTTinaTlu ;
9] pOkala kumDanu caTrAti mIda pagala koTTinaTlu ; 
10] guDDu  wacci pillanu wekkirimcimdamTa ;  
11] aawagimjamta abaddham mumdara - 
airaawatam amta nijam kUDA nilabaDadu ;
12] eddu unnOniki buddhi umDadu ; 
buddhi unnOniki eddu umDadu ; 
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 24 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ; 
ఆడేది అడ్డ నామాలలు తీసుకుంటే - పాడేది పంగనామాలు తీసుకుందంట ; [కర్నూలు సామెతలు ] ; 
కొండ అద్దమందు కొంచెమై ఉండదా ; - ಸಾಮೆತಲು ;

ద్వాదశి - 24 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఆడేది అడ్డ నామాలు తీసుకుంటే -
పాడేది పంగనామాలు తీసుకుందంట ; 
[కర్నూలు సామెతలు-  Karnool -  कर्नूल Proverbs ] ;
2] కొండ అద్దమందు కొంచెమై ఉండదా ;  
3] ముందు వాళ్ళకు మూకుళ్ళు, 
వెనుక వాళ్ళకు ఆకుళ్ళు నాకుళ్ళు ;
3] కందెన వేయని బండికి కావలసినంత సంగీతం ;   
4] చలివేంద్రం కుండలకు తూట్లు పొడిచినట్లు ;
5] చదువ నేరుస్తావా, వ్రాయ నేరుస్తావా అంటే చదవా నేరను, -
వ్రాయ నేరను - చింప నేరుస్తా నన్నాడట ; 
6] కూడలి కాపురం కుతకుతలు ; వేరడి కాపురం వెతవెతలు ;
7] రోషాల పాటగాడికి వేషాలు మెండు ;
8] పొద్దంతా పోగు నేసి -
దీపం పెట్టాక దిగనేసాడంట ;
9] పిడతలో నూనె పిడతలోనే ఉండాలి -  బిడ్డలు బీరగింజల్లా ఉండాలి ;
10] పిలిచి పిల్లను ఇస్తామంటే - కుడికన్నులో మెల్ల ఉందన్నాడట 
11] పిల్లి తోకను ఎద్దు తొక్కితే, ఎలుక కేసి ఎర్రగా చూసిందట
12] కొత్త భక్తురాలు ఉడుకు వీబూది పూసుకుని 
నొసలు కాలెనే పేరమ్మా అన్నదట ;
==============================, ;
1] ADEdi aDDa nAmaalu teesukumTE -
pADEdi pamganaamaalu teesukumdamTa ;
- [ Karnool -  कर्नूल  Proverbs ] ;
2] komDa addamamdu komcemai umDadaa ;
mumdu wALLaku muukuLLu, 
wenuka wALLaku AkuLLu nAkuLLu  ; 
3] kamdena wEyani bamDiki kaawalasinamta samgeetam ; 
4] caliwEmdram kumDalaku tUTlu poDicinaTlu ;
5] caduwa nErustaawaa, wraaya nErustaawaa amTE, 
cadawaa nEranu, wraaya nEranu - 
cimpa nErustaa nannaaDaTa ;
6] kUDali kaapuram kutakutalu ; 
wEraDi kaapuram wetawetalu ;
7] rOshaala pATagADiki wEshaalu memDu ;
8] poddamtaa pOgu nEsi -
deepam peTTAka diganEsADamTa ; 
9] piDatalO nuune piDatalOnE uMDAli - 
biDDalu beeragimjallA umDAli ; 
10] pilici pillanu istAmaMTE - 
kuDikannulO mella umdannADaTa ; 
11] pilli tOkanu eddu tokkitE, 
eluka kEsi erragaa cUsimdaTa ; 
12] kotta bhakturaalu uDuku weebuudi puusukuni - 
nosalu kaalenE pErammA annadaTa ; 
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 23 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] తన కడుపున పుట్టిన బిడ్డ,
తన కొంగున కట్టిన రూక ఆదుకుంటాయి ; 

ద్వాదశి - 23 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] తన కడుపున పుట్టిన బిడ్డ,
తన కొంగున కట్టిన రూక ఆదుకుంటాయి ; 
2] అయ్య కదురు వలె, అమ్మ కుదురు వలె ;
 [కవ్వం - mortar ; రోకలి  = pestle]  ;
3] కదురు, కవ్వం ఆడుతుంటే కరువే ఉండదు ; 
4] తుమ్మ దుడ్డు వలె, కాపు కదురు వలె ;
5] కంకణాల చెయ్యి ఆడితే -
కడియాల చెయ్యీ ఆడుతుంది ; 
 6] గురి కుదిరితే గుణం కుదురుతుంది ;
7] మెరుగుగా ఆరంభిస్తే, సగం పని పూర్తి అయినట్లే ;  
8] ఇంటికి ఇత్తడి, పురుగుకు పుత్తడి ;
9]  తుమ్మ ఉన్న చోట కమ్మ ఉంటారు  ;
10] ఎవరి వీపు వాళ్ళకు కనబడదు ;
11]  తుమ్మ ఉన్న చోట కమ్మ ఉంటారు  ;
12] తెగితే *లింగడు రాయి సమానం ;
& + ;- 
[see Ref ] ;- 12] తెగితే లింగడు రాయి సమానం ; లింగధారులు -  శివలింగాన్ని - మెడలో కట్టుకుంటారు ; హారంగా ఉన్నంతసేపు ఆరాధ్యనీయ - కానీ, ఆ దారం పెరిగితే [=break ఐతే ], అదే లింగం - రాయికి ఇచ్చేంత విలువ - అని భావం ;
========================;
1] tana kaDupuna puTTina biDDa,
tana komguna kaTTina rUka  aadukumTAyi ;
2] ayya kaduru wale, 
amma kuduru wale ; 
3] kaduru kawwam ADumTE 
             karuwE umDadu ;
4] tumma duDDu wale, 
kaapu kaduru wale ;
5] kamkaNAla ceyyi ADE
         kaDiyaala ceyyee ADutumdi ;
6] guri kudiritE  - guNam kudurutumdi ;
7] merugugA ArambhistE, 
sagam pani pUrti ayinaTlE ; 
8] imTiki ittaDi, puruguku puttaDi ; 
9] tumma unna cOTa 
kamma umTAru  ; 
10] ewari weepu - waariki kanabaDadu ; 
11] tumma unna cOTa kamma umTAru  ; 
12] tegitE limgaDu raayi samaanam ;
& ;- REF ;- ] tegitE limgaDu raayi samaanam ; limgadhaarulu -  
Siwalimgaanni - meDalO kaTTukumTAru ; haaramgaa unnamtasEpu aaraadhyaneeya - kaanee, 
aa daaram perigitE [= aitE ] adE limgam - raayiki iccEmta wiluwa - ani bhaawam ; 
&
REF ;- [kaduru = kawwam - 
kuduru = mortar ; rOkali - pestle] ;
4] ewari weepu - wALLaku kanabaDadu ;
5] kamkaNAla ceyyi ADitE -
kaDiyaala ceyyee ADutumdi ;

ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 22 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] ఏమి అప్పాజీ అంటే,  కాలం కొద్దీ రాయాజీ అన్నాడంట ; 
[శ్రీకృష్ణదేవరాయలు - 16వ శతాబ్దం]  ;
2] లోకం ఎలా ఉందిరా సిద్ధా అంటే, 
ఎవరి లోకం వారిదే గురూ అనేసె *; 
*[పోతులూరి వీరబ్రహ్మం నాటి సామెత ] 

25, మే 2020, సోమవారం

ద్వాదశి - 22 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఏమి అప్పాజీ అంటే,  కాలం కొద్దీ రాయాజీ అన్నాడంట ; 
[శ్రీకృష్ణదేవరాయలు - 16వ శతాబ్దం]  ;
2] లోకం ఎలా ఉందిరా సిద్ధా అంటే, 
ఎవరి లోకం వారిదే గురూ అనేసె *; 
*[పోతులూరి వీరబ్రహ్మం నాటి సామెత ]
3] కుబేరుడు, ధనపతి - అలకాపురికి రాజైతే మాత్రం, 
అమితంగా ఖర్చు చేస్తాడా!? 
4] న్యాయం చెప్పు నాగిరెడ్డీ అంటే - 
నాక్కూడా ఇద్దరు పెళ్ళాలే అన్నాడట ;
5] గడప లోపల ఉన్న సుఖం, 
కాశీకి పోయినా దొరకదు ;
6] ఇల్లే వైకుంఠం, 
కడుపే కైలాసం జాలారే కోనేరు ; 
7] పొరుగింటి కలహం విన వేడుక, 
పొరుగింటి జగడం చూడ వేడుక ;   
8] అలిగే బిడ్డతో, చెలిగే గొడ్డుతో వేగడం కష్టం ; 
9] డబ్బుకు లేనివాడు దుబ్బు*కు కొరగాడు  ;
= [usage*దుబ్బు తల = చింపిరి జుట్టు ]  ;
10] పైసకు పైసకు ముడి వేస్తే ; 
అవ్వే పిల్లల్ని చేస్తయి - 
11] ధనం దాసినోనికే తెలుస్తది ; 
లెక్క రాసినోనికే తెలుస్తది ; 
12] సోలానకు సోలాన నమ్మదగినవాడే ;
===============================, 
1] Emi appAjI amTE,  
kaalam koddee raayaajee annADanTa ;- 
SreekRshNadEwaraayalu - 16wa Sataabdam] ; 
2] lOkam elaa umdiraa siddhA aMTE, 
ewari lOkam waaridE gurU anEse ; 
[pOtuluuri weerabrahmam nATi saameta] ;
3] alakaapuriki raajaitE mAtram, 
amitamgaa kharcu cEstADA!? ;
4] nyaayam ceppu naagireDDI aMTE - 
naakkUDA iddaru peLLAlE annADaTa ;
5] gaDapa lOpala unna sukham, 
kASiiki pOyinA dorakadu ;
6] illE waikumTham,
 kaDupE kailAsam jAlArE kOnEru ; 
7] porugimTi kalaham wina wEDuka, 
porugimTi jagaDam cUDa wEDuka ; 
8] aligE biDDatO, 
celagE goDDutO wEgaDam kashTam ;
9] Dabbuku lEniwADu ; 
dubbu*ku koragADu - 
[*dubbu tala = cimpiri juTTu ] ; 
10] paisaku paisaku muDi wEstE ; 
          awwE pillalni cEstayi ;
11] dhanam daasinOnikE telustadi ; 
lekka raasinOnikE telustadi ;
12] sOlaanaku sOlaana -
        nammadaginawADE ;
& ;-
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 21 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
ఎక్కడా ఒళ్ళు వంగని వాడికి ; రంగమెళ్తే  ఒళ్ళొంగుతుంది ; &
ఛీ ఛీ అనేదీ, ఈ నోరే ; - శివ శివా  అనేదీ, ఈ  నోరే ;
;

ద్వాదశి - 21 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఎక్కడా ఒళ్ళు వంగని వాడికి ;   
*రంగమెళ్తే  ఒళ్ళొంగుతుంది ;
REF;- రంగూన్ - Burma/ Myanmar } ;
 2] ఛీ ఛీ అనేదీ, ఈ నోరే ; 
శివ శివా  అనేదీ, ఈ  నోరే ;   
3] ఆట మొదలయ్యే సరికి, మద్దెల తూటు పడిందట ;
4] గలగలలాడే గాజుల చెయ్యి, కళకళలాడే లోగిలి, ముంగిలి ;
5] గాజుల చెయ్యి గలగలలాడితే ; ఇల్లు కళకళలాడుతుంది ; 
6] లచ్చి గాజులకు ; సంతకు చీటీ రాసాడంట ;
7]  వరుసలెల్ల ఆవల పెట్టి, వదిన పిన్నమ్మా, ఈ గంపను ఎత్తు ;
8] చోద్యం సొరకాయ గుడ్డు పెట్టిందంట ; 
9] శభాష్ మద్దెలవాడా అంటే, 
- ఐదు వేళ్ళు విరగగొట్టుకున్నాడట ;
10] సీతా రామాభ్యాం నమః అంటే ; 
మా ఇంటాయన ఎదురు అయ్యాడా? అన్నదట ; [బిచ్చగానితో] ;
11] గుడ్డు వచ్చి, పెట్టను గోరడాలాడిందట ; 
12] చోద్యాల సోమిదేవమ్మకు *వాద్యారి మొగుడు ; & + ;- ;
REF ;- *వాద్యార్ = ఇతరుల కర్మ ఫలితాలను - 
తన తపోబలంతో జ్ఞాన శక్తితో తీర్చగల వ్యక్తి ;
========================,
 1] ekkaDA oLLu  wamgani wADiki ; ramgameLtE oLLomgutumdi ;  
 2]  CI CI anEdI, I nOrE ; Siwa Siwaa  anEdI, I   nOrE ; 
 3] atATodalayyE sariki,  maddela tUTu paDimda Ta ; 
4] galagalalADE gaajula ceyyi,
kaLalADE lOgili, mumgili ; 
5] gaajula ceyyi galagalalADitE ; illu kaLakaLalADutumdi ;
6]  lacci gaajulaku ; samtaku cITI rAsi iccaaDamTa ; 
7] warusalella aawala peTTi, wadina pinnammaa, ee gampanu ettu ;
8] cOdyam sorakaaya guDDu peTTimdamTa  ; 
 9]-SaBAsh maddela wADA amTE ; 
aidu wELLu wiragagoTTukunnADaTa ;
10] sItArA maabhyAM nama@h amTE ; 
maa imTAyana eduru ayyADA? anndaTa ; 
[biccagAnitO] ; 
11] guDDu wacci, peTTanu gOraDAlaaDimdaTa ;
12] cOdyaala sOmidEwammaku -
waadyaari moguDu ;
REF ;- *wAdyAr = itarula karma phalitaalanu - 
tana tapO balamtO jnAna SaktitO 
tIrcagala wyakti ;
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 20 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు  
ఇంటికొక పువ్వు, ఈశ్వరుని కొక దండ ;  &
గడ ఎక్కు తిమ్మన్నా, గంతులు వేయి తిమ్మన్నా ;

ద్వాదశి - 20 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఇంటికొక పువ్వు, ఈశ్వరుని కొక దండ ; 
2] గడ ఎక్కు తిమ్మన్నా, 
          గంతులు వేయి తిమ్మన్నా ;
3] లంకలో హరి శబ్దం ;
 4] లగ్నంలో తుమ్మినట్లు ; 
5] ఆలి పంచాయతీ రామాయణం, 
               పాలి పంచాయితీ భారతం ;
6] నిజం నిద్ర లేచి నడక మొదలెట్టేటప్పటికి - 
           అబద్ధం అంతరిక్షం దాకా చుట్టబెడుతుంది  ;
7] కొన్నది వంకాయ, కొసరుతున్నది గుమ్మడి కాయ ;
8] కొర్రగింజంత కోడలిని చూడగానే -
   కొండంత అత్తకు చలిజ్వరం వచ్చిందంట 
9] కోతి చేతికి కొబ్బరికాయ దొరికినట్లు  ;
10] శేరు దొరగారికి, మణుగు బంటు ; 
11]  పిఠాపురం వెళ్ళి పిడికెడు నీళ్ళు తెచ్చినట్లు ;
12] గప్పాలపోతురెడ్డికి మూడు ఎడ్లు, ముప్ఫైమూడు *దొడ్లు [*గోశాల] ;
============.
1] imTikoka puwwu, ISwaruni koka damDa ; 
2] gaDa ekku timmannA, 
         gamtulu wEyi timmannA ; 
3] lamkalO hari Sabdam ;
4] lagnamlO tumminaTlu ;
5] aali pamcaayatee raamaayaNam,
     paali pamcaayitee bhaaratam ; 
6] nijam nidra lEci naDaka modaleTTETappaTiki -
           abaddham amtariksham daakaa cuTTabeDutumdi ;
7] konnadi wamkaaya kosarutunnadi gummaDi kAya ;
8] korragimjamta kODalini cUDagAnE -
       komDamta attaku calijwaram waccimdamTa ; ;
9] kOti cEtiki kobbarikaaya dorikinaTlu ; 
10] SEru doragAriki, maNugu bamTu ;
11] piThApuram weLLi piDikeDu nILLu teccinaTlu ; 
12] gappAla pOtureDDiki muuDu eDlu, 
mupphai mUDu *doDlu [*gOSAla] ;
&
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 19 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] ఆలు ఆత్మకూరులో , మొగుడు బోయిపల్లిలో, 
       కుండ చట్టి కుణుతూరులో, తలంబ్రాలు తాడిపత్రిలో ;     
2] పెన్న దాటితేనే కదా పెరుమాళ్ళ సేవ ;

ద్వాదశి - 19 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;

1] ఆలు ఆత్మకూరులో , మొగుడు బోయిపల్లిలో, 
       కుండ చట్టి కుణుతూరులో, తలంబ్రాలు తాడిపత్రిలో ;     
2] పెన్న దాటితేనే కదా పెరుమాళ్ళ సేవ ;
3] *లడాయిల - **శక్కర పంచినట్టు -
REF ;- [*పోట్లాట, **చక్కెర] ; 
4] గంత బొంత కలిపి, గాడిదమోత బరువైనట్లు ;
5] గుడి ముఖం ఎరగని దాసరి, 
గుడి వెనక్కి వెళ్ళి దండం పెట్టాడట ;
6] గిద్దెడు నూనెకైనా, 
         గానుగ కట్టాల్సిందే కదా ;
 7] పెద్దక్క ఓలి తెగితే* -
చిన్నక్క ఓలి తెగుతుంది.  [*నిర్ణయం ఐతే]  ;
8] ఆవో అంటే అర్ధం కాలేేదు మొర్రో / బాబో - అంటుంటే  -
           ఖడో అనేదాన్ని అంట గట్టాడట ;
9] దయ దండిది, గుణం మొండిది ;
10] కొత్తంత *పండగ లేదు, 
         అల్లుడంత చుట్టము లేడు ; 
[*ఉగాది పండుగ]  - తెలంగాణా prvb ;
11] పిడక పొగకి సిగమూగితే, గుగ్గిలం పొగకు ఎట్లాగౌతది!? 
12]  కూర మంచి, కుండ చేదు ;
==============;
1] aalu aatmakUrulO, moguDu bOyipallilO, 
kumDa caTTi kuNutUrulO, talambraalu tADipatrilO ; 
2] penna dATitEnE kadA perumALLa sEwa ;
3] laDAyila Sakkara pamcinaTTu ;
REF ;- [*  pOTlATa , **cakkera] ;
4] gamta bomta kalipi, gADida mOta baruwaina Tlu ; 
5] guDi muKam eragani daasari, 
       guDi wenakki weLLi damDam peTTADaTa ; 
6] giddeDu nuunekainaa, 
    gaanuga kaTTAlsimdE kadaa ;
7] peddakka Oli tegitE* cinnakka Oli 
tegutumdi. [*nirNayam aitE] ;
8] aawO amTE ardham kaaalEdu morrO/ 
baabO amTumTE ; 
KaDO anEdaanni amTa gaTTADaTa ;  
9] daya damDidi,  guNam momDidi ; 
10] = kottamta pamDaga* lEdu, 
alluDamta cuTTamu lEDu ; [*UGAADI ] ;
11] piDaka pogaki sigamuugitE, 
guggilam pogaku eTlaagautadi!? ; poTTa 
kUTiki jerripOtlanu ADistADu ; 
12]  kuura mamci, kumDa cEdu ;
;
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 18 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] నమ్మితి రామన్నా అంటే - నా అంతటి వాణ్ణి చేస్తానన్నట్లు  ;
2] గుడి చిన్నదైనా, గుళ్ళో దేవుని మహిమ మిన్న ; 

ద్వాదశి - 18 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;

1] నమ్మితి రామన్నా అంటే -
నా అంతటి వాణ్ణి చేస్తానన్నట్లు  ;
2] గుడి చిన్నదైనా, గుళ్ళో దేవుని మహిమ మిన్న ; 
3] పదలం నూలుపాగా లేకుంటే -
                 పంతులుగారు అవరు ;
4] మెత్తగా ఉంటే మొత్త బుద్ధి అయ్యిందంట  ;
5] ఇంటికో కడి తిని, 
      గుంటకో గుక్క నీళ్ళు తాగినట్టు
6] ఒక ఊరి పటేలు -
ఇంకో ఊరికి గాయిదోడు* [*సామాన్యుడు] ;
7] కొప్పు ఉన్నమ్మకి కోటి వయ్యారాలు ;
8] అంత నాడు లేదు, ఇంత నాడు లేదు -
        సంత నాడు పెట్టిందమ్మ ముంతంత కొప్పు ;
9] కానీకి టెంకాయ ఇస్తారని -
          కాశీపట్నానికి వెళ్ళినట్లు ; 
10] అంతా తెలిసిన వాడూ లేడు, 
          ఏమీ తెలియని వాడూ లేడు ;
11] అంపబోయిన అల్లీ సాహెబు .
పిలువబోయిన పీరుసాహెబు మాయ మయ్యారు
12] అబద్ధాలకోరు నోటికి అరవీసెడు సున్నం చాలునా ;
====================,
1] nammiti raamannaa amTE - 
nA amtaTi waaNNi cEstAnannaTlu ;
2] guDi cinnadainaa, 
guLLO dEwuni mahima minna
3] padalam nuulu paagaa lEkumTE -
                pamtulugAru awaru ; 
4] mettagaa umTE motta buddhi ayyimdamTa ; ;
5] imTikO kaDi tini, 
gumTakO gukka neeLLu taaginaTTu ;
6] oka uuri paTElu -
    - ImkO Uriki gaayidODu* [*saamaanyuDu] ;
7] koppu unnammaki kOTi wayyArAlu ;
8] amta nADu lEdu, imta nADu lEdu -
         samta nADu peTTimdamma mumtamta koppu ;
9] kAnIki TemkAya istaarani ; kASIpaTnaaniki weLLinaTlu ; 
10] amtaa telisina wADU lEDu, EmI teliyani wADU lEDu ;
11] ampabOyina allee saahebu .
      piluwa bOyina peeru saahebu maayamayyaaru ; 
12] abaddhAla kOru nOTiki araweeseDu sunnam caalunaa ; 
;
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 17 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;-
ఇల్లే ఇంద్రలోకం ; పందిరే గోవర్ధనం* ; [*పర్వతం ]  ; 
& పనుకుంటే పద్మావతి, కృషి ఉంటే గుణవతి, లేస్తే నీలావతి ;

ద్వాదశి - 17 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఇల్లే ఇంద్రలోకం ; పందిరే గోవర్ధనం* ; [*పర్వతం ]  ;
2] పనుకుంటే పద్మావతి, కృషి ఉంటే గుణవతి, లేస్తే నీలావతి ;
3]  అప్పులున్న వారితో, చెప్పులున్న వారితో పోగూడదు ;
5]  *అల్లికాయల సందడిని పెళ్ళి మరిచాడట ; 
6] ఊపిరి ఉంటే - ఉప్పుకల్లు అమ్ముకునైనా బతుకవచ్చు ; 
7] తాడు చాలదని, బావి పూడ్చ మన్నాడట ;
8] సంద్రాన్ని చంకనెట్టుకుని, 
       చెలమకు చెయ్యి సాచినట్లు  ;
98] వెన్న తిన్నవాడు వెళ్ళిపోగా, 
చల్ల తాగిన వాడిని చప్పగా కొట్టేసిందట ;
11] ఆడాలి పాడాలి మద్దెల కూడా కొట్టాలి ;
12] ఆడబోయిన తీర్ధం ఎదురైనట్లు ;
&
REF ;- *అల్లికాయల సందడిని పెళ్ళి మరిచాడట ; 
[eg ;-  అల్లువారిలా అల్లికాయ చేష్టలు పోయినా ఒక్క బాలుడి వల్లే సాధ్యం ;  
& marble, n. (1) పాలరాయి; చలువరాయి; సున్నపురాయి; సంగమల; 
గోలీకాయ; అల్లికాయ ; 
=========================, ;
1]  pamdirE parwatam, illE imdralOkam ;
2] panukumTE padmaawati, kRshi umTE guNawati, lEstE neelaawati ; 
3] appulunna waaritO, ceppulunna wAritO pOgUDadu ;
5] allikaayala samdaDini peLLi maricADaTa ; [ *REF ;- allikaayalu ] ; 
6] upiri umTE uppukallu ammukunainaa batukawaccu ;
7] tADu caaladani, baawi pUDcamannADaTa ;
8] samdrAnni camka neTTukuni, 
           celamaku ceyyi sAcinaTlu ; 
9] wenna tinnawaaDu weLLipOgA, 
calla taagina waaDini cappagaa koTTEsimdaTa ; 
11] ADAli ,pADAli maddelA koTTAli ; 
12] ADabOyina tIrdham edurainaTlu ; 
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 16 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు
ఒక చిత్రం, ఒక బొమ్మ ;  వెయ్యి మాటలతో సమానం ;
& అప్పులెందుకు మిగిలాయిరా అంటే, 
ఎగ్గొట్టడం చేతకాక అన్నాడట  ;

ద్వాదశి - 16 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఒక చిత్రం, ఒక బొమ్మ ; 
          - వెయ్యి మాటలతో సమానం ;
2]  అప్పులెందుకు మిగిలాయిరా అంటే, 
ఎగ్గొట్టడం చేతకాక అన్నాడట  ;
3] అప్పు ఇచ్చి చూడు, పిల్లను ఇచ్చి చూడు ;
4] సత్రం భోజనం మఠం నిద్ర - అన్నట్లు ఉన్నది  ;
5] ఉబిసో ఉబ్బేసో పని చేపించుకోవాల ;
6] నూటికి వస్తాదు, బహు పోటుగాడు  ; 
7] విత్తు కొద్దీ విభవం, విద్య కొద్దీ వినయం  ; 
8] కష్ట సంపాదన ఇష్ట భోజనం ;
9] పగటి నిద్ర పనికి చేటు ; రాత్రి మాటలు నిద్రకు చేటు ;
10] అంకపొంకాలు* లేనిదమ్మ, శివలింగం, వందే - ;
[వందే =నమస్కారం, * అంకం - సంఖ్య ; పొంకం = గర్వం ] ;
11] పుణ్యానికి పుట్టిందే సాక్షి, బావికి నీళ్ళే సాక్షి  ;
12] ఆడబోయిన తీర్ధం ఎదురైనట్లు ; 
=================================;
1] oka citram, oka bomma ; weyyi mATalatO samAnam ; 
2] appulemduku migilAyirA amTE, 
eggoTTaDam cEtakaaka annADaTa ; 
3] appu icci CUDu, pillanu icii cUDu ;
4] satram BOjanam maTham nidra - annaTlu unnadi ; 
5] ubisO ubbEsO pani cEpimcukOwaala ;;
6] nUTiki wastAdu, bahu pOTugADu ; 
7] wittu koddI waiBawam, aidya koddI winayam ; 
8] kashTa sampaadana, ishTa BOjanam ; 
9] pagaTi nidra paniki cETu, raati mATalu nidaraku cETu ; 
10] amka pomkAlu lEnidamma Siwalimgam, wamdE ; 
11]  puNyAniki puTTimdE sAkshi, bAwiki nILLE sAkshi ; 
12] ADabOyina tIrdham edurainaTlu 
;
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 15 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
విక్రమార్కుని వంటి ప్రభువు ఉంటే, భట్టి వంటి మంత్రి అప్పుడే ఉంటాడు ; 
;

ద్వాదశి - 15 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] విక్రమార్కుని వంటి ప్రభువు ఉంటే, భట్టి వంటి మంత్రి అప్పుడే ఉంటాడు ; 
2] తామరాకు నీట ముంచి ఎత్తినట్లు [from సారంగపాణి పదములు - prb ] ;
3] ముక్కోపానికి విరుగుడు ముఖస్తుతి ఉండనే ఉన్నది -
*మాయాబజార్ ;- Film సామెత ] ; 
4] నెత్తిన ' *తిరుమల కొప్పు' :) పెట్టించినట్లు ; 
[*గుండు ] ; - [అన్నమాచార్య సామెత] ;  
5] చెవి మీద పేను పారనీయడు వీడు  ;]
6] చీమ చిటుక్కుమననీయడు ; 
[ Same Meaning - above 6 proverb ] 
7] చిక్కి చికిలించే కన్నా, వెళ్ళి వెక్కిరించేది మేలు ;
 8]  అన్నం తిన్నవాడు, తన్నులు తిన్నవాడు మరిచిపోరు ;
9] అన్నం పెడితే అరిగిపోతుంది, 
వాత పెడితే కలకాలం ఉంటుంది ;
10] అన్నదమ్ముల పొత్తు చిన్నప్పుడు ; 
అక్కచెల్లెళ్ళ పొత్తు పెద్దప్పుడు ;
11]  వెనుకటికి ఎవడో బహు జాగ్రత్తమంతుడు ,
నీళ్ళలో ఉప్పు దాచిపెట్టాడట ;
12] ఏ గూటి చిలుక ఆ గూటి పలుకులు పలుకుతుంది ;
=======================,
1] wikramaarkuni wamTi prabhuwu umTE, 
BaTTi wamTi mamtri appuDE umTADu ;
2] taamaraaku neeTa mumci ettinaTlu - 
from - SARANGAPANI Padamulu - prb ;
3] mukkOpaaniki wiruguDu mukhastuti umDanE unnadi ;
4] nettina tirumala koppu peTTimcinaTlu ; 
[annamaacaarya saameta] ; 
5] cewi meeda pEnu pAra nIyaDu weeDu  ;
6] cIma ciTukkumananIyaDu] ; 
 [ Same Meaning - above 6 proverb ] 
7] cikki cikilimcE kannaa, weLLi wekkirimcEdi mElu ;
8] annam tinnawADu, tannulu tinnawADu maricipOru ; 
9] annam peDitE arigipOtumdi, waata peDitE kalakaalam umTumdi ; 
10] annadammula pottu cinnappuDu ; 
akkacelleLLa pottu peddappuDu ;
11] wenukaTiki ewaDO bahu jaagrattamamtuDu nILLalO uppu daacipeTTADaTa ;  
12] E gUTi ciluka A gUTi palukulu palukutumdi ; 
;
& REF ;- 4] *గుండు = * gumDu ; 
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 14 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
హనుమంతుడి ఎదుట కుప్పిగంతులు వేస్తాడు ;
;

ద్వాదశి - 14 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] హనుమంతుడి ఎదుట కుప్పిగంతులు వేస్తాడు ;
2]  సత్యం చెప్పుల్లో కాళ్ళు పెడుతుంటే, అసత్యం ప్రపంచం చుట్టి వస్తుంది
3] సుఖం మరిగిన దాసరి, పదం మరిచాడట ;
4] కల్లుకుండ వద్ద కయ్యం ; జుట్టు లాక్కుపోయే దయ్యం ;
5] కట్టె వంకర పొయ్యి తీర్చింది ; 
6] పాతిక కోతి, ముప్పాతిక బెల్లం తిన్నదట ;;
7] ఎక్కువ తెలివి ఏడ్పుల కారణం, తక్కువ తెలివి తన్నుల కారణం ;
8] నూరు కీడులు ఓరిస్తేనే, ఒక్క మంచి దక్కుతుంది ;
9] ఇంటి వంట ఐతే పచ్చడి మెతుకులు ఐనా మెరుగే ;
10] పెద్దలు లేని ఇల్లు, సిద్ధులు లేని మఠము ;
11] పిల్లితోకని ఎద్దు తొక్కితే ; ఎలుక మీసాలు దువ్విందంట  ;
12] వంక పెట్టనిదే వెన్నపూస కూడా కొనరు ;
==================,
1] hanumamtuDi eduTa kuppigamtulu wEstADu ;
2] satyam ceppullO kALLu peDutumTE, 
asatyam prapamcam cuTTi wastumdi ;
3] sukham marigina daasari, padam maricADaTa ; 
4] kallukumDa wadda kayyam ; juTTu laakkupOyE dayyam ;
5]  kaTTe wamkara poyyi teercimdi ; 
6] pAtika kOti, muppaatika bellam tinnadaTa ;
7] ekkuwa teliwi EDpula kaaraNam, 
takkuwa teliwi tannula kaaraNam ;
8] nuuru keeDulu OristEnE, okka mamci dakkutumdi ; 
9] imTi wamTa aitE paccaDi metukulu ainA merugE ;
10] peddalu lEni illu, siddhulu lEni maThamu ;
11] pillitOkani eddu tokkitE ; 
eluka meesaalu duwwimdamTa ;  
12] wamka peTTanidE wennapuusa kUDA konaru ;
;
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 13 [12 సామెతలు Telugu proverbs] 
1]  మక్కువ పడి ముక్కాలి పీట చేయించుకుంటే 
డోరియా కోక కాస్తా కత్తిరించుకు పోయిందంట ;

ద్వాదశి - 13 [12 సామెతలు Telugu proverbs]

1]  మక్కువ పడి ముక్కాలి పీట చేయించుకుంటే 
డోరియా కోక కాస్తా కత్తిరించుకు పోయిందంట ;
2] ఎత్తెత్తి అడుగులేసి,పుల్లిస్తరాకులలో పడె, మడి కాస్తా దడి అయ్యె ;
3] పుర్రెకొక బుద్ది, జిహ్వకొక రుచి  ;
4] కూర్చుని కుంపట్లు అమ్మేస్తాడు -[ తగవులు పెట్టే రకం ] = 
5]  బాదేపల్లి సేట్లు, లెక్కలు చూస్తే తూట్లు , [*near జడ్చర్ల ]  ; 
6] మంత్రం చెప్పేందుకు మల్లుంభట్లు, తినేటందుకు తిప్పంభొట్లు ;
7] ఓంకారం లేని మంత్రం, అధికారం లేని ప్రజ్ఞ ; 
8] మంగలి కొండోజి మేలు మంత్రుల కంటెన్  ;
 9] లోకాయికి మాట నష్టం, లోభికి మూట నష్టం ;
10] పిళ్ళారికి తొడపాశం పెట్టి, నైవేద్యం పెట్టాడట ; 
11] తగినట్లు కూర్చెరా తాకట్లమారి బ్రహ్మ ; 
12] సంతలో కొడితే సాక్షులు ఎవరు!? 
******************************<
1] makkuwa paDi mukkAli pITa cEyimcukumTE DOriyA kOka kaastaa kattirimcuku pOyimdamTa ; 
2] 2] ettetti aDugulEsi, pullistaraakulalO paDe, maDi kaastaa daDi ayye ;
3] purrekoka buddi, jihwakoka ruci  ; 
4] kuurcuni kumpaTlu ammEstADu -[ tagawulu peTTE rakam ] 
5] *baadEpalli sETlu, lekkalu cUstE tUTlu ; [Badepalli - [near జడ్చర్ల ] ;
6] mamtram ceppEmduku mallumbhaTlu, tinETamduku tippambhoTlu ; 
7] OmkAram lEni mamtram, adhikaaram lEni prajna ; 
8] mamgali komDOji mElu mamtrula kamTen ;
9] lOkaayiki mATa nashTam, lOBiki muuTa nashTam ; 
10] piLLAriki toDapASam peTTi, naiwEdyam peTTADaTa ; 
11] taginaTlu kuurceraa taakaTlamAri brahma ;
12] samtalO koDitE sAkshulu ewaru!?
;
NOW ;- ద్వాదశి - 13 [పన్నెండు సామెతలు 12 Telugu proverbs]  ; 
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 12  [12 Telugu proverbs] ;-
చెప్పులు తేరా మగడా, నిప్పులపై నడుస్తాను, అన్నదట ;