ద్వాదశి - 23 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] తన కడుపున పుట్టిన బిడ్డ,
తన కొంగున కట్టిన రూక ఆదుకుంటాయి ; 
2] అయ్య కదురు వలె, అమ్మ కుదురు వలె ;
 [కవ్వం - mortar ; రోకలి  = pestle]  ;
3] కదురు, కవ్వం ఆడుతుంటే కరువే ఉండదు ; 
4] తుమ్మ దుడ్డు వలె, కాపు కదురు వలె ;
5] కంకణాల చెయ్యి ఆడితే -
కడియాల చెయ్యీ ఆడుతుంది ; 
 6] గురి కుదిరితే గుణం కుదురుతుంది ;
7] మెరుగుగా ఆరంభిస్తే, సగం పని పూర్తి అయినట్లే ;  
8] ఇంటికి ఇత్తడి, పురుగుకు పుత్తడి ;
9]  తుమ్మ ఉన్న చోట కమ్మ ఉంటారు  ;
10] ఎవరి వీపు వాళ్ళకు కనబడదు ;
11]  తుమ్మ ఉన్న చోట కమ్మ ఉంటారు  ;
12] తెగితే *లింగడు రాయి సమానం ;
& + ;- 
[see Ref ] ;- 12] తెగితే లింగడు రాయి సమానం ; లింగధారులు -  శివలింగాన్ని - మెడలో కట్టుకుంటారు ; హారంగా ఉన్నంతసేపు ఆరాధ్యనీయ - కానీ, ఆ దారం పెరిగితే [=break ఐతే ], అదే లింగం - రాయికి ఇచ్చేంత విలువ - అని భావం ;
========================;
1] tana kaDupuna puTTina biDDa,
tana komguna kaTTina rUka  aadukumTAyi ;
2] ayya kaduru wale, 
amma kuduru wale ; 
3] kaduru kawwam ADumTE 
             karuwE umDadu ;
4] tumma duDDu wale, 
kaapu kaduru wale ;
5] kamkaNAla ceyyi ADE
         kaDiyaala ceyyee ADutumdi ;
6] guri kudiritE  - guNam kudurutumdi ;
7] merugugA ArambhistE, 
sagam pani pUrti ayinaTlE ; 
8] imTiki ittaDi, puruguku puttaDi ; 
9] tumma unna cOTa 
kamma umTAru  ; 
10] ewari weepu - waariki kanabaDadu ; 
11] tumma unna cOTa kamma umTAru  ; 
12] tegitE limgaDu raayi samaanam ;
& ;- REF ;- ] tegitE limgaDu raayi samaanam ; limgadhaarulu -  
Siwalimgaanni - meDalO kaTTukumTAru ; haaramgaa unnamtasEpu aaraadhyaneeya - kaanee, 
aa daaram perigitE [= aitE ] adE limgam - raayiki iccEmta wiluwa - ani bhaawam ; 
&
REF ;- [kaduru = kawwam - 
kuduru = mortar ; rOkali - pestle] ;
4] ewari weepu - wALLaku kanabaDadu ;
5] kamkaNAla ceyyi ADitE -
kaDiyaala ceyyee ADutumdi ;
& 
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 22 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] ఏమి అప్పాజీ అంటే,  కాలం కొద్దీ రాయాజీ అన్నాడంట ; 
[శ్రీకృష్ణదేవరాయలు - 16వ శతాబ్దం]  ;
2] లోకం ఎలా ఉందిరా సిద్ధా అంటే, 
ఎవరి లోకం వారిదే గురూ అనేసె *; 
*[పోతులూరి వీరబ్రహ్మం నాటి సామెత ]