సీసము & తగరము - 11

సింధూరము ;- సింధూరం నాగసంభవమ్|| = అనగా "సీసం వలన పుట్టినది" - & 

భావం ;- 1] శ్లోకమ్ ;- నాగ సీసక యోగేష్టవ ప్రాణి -

న గచ్ఛతీ త్యగం. తన్న భవతి చలత్వాత్ ఇతి నాగం. గమ్ఌ గతౌ. 

మెత్తనిది అగుట చేత కదలునది ;  

౧. సినోతి బధ్నాతి పారదం ఇతి సీసకం = 

పాదరసమును [Mercury] బంధించునది. 

౨. సువర్ణ కరణ యోగే ఇష్టం భవతీతి యోగేష్టం = 

బంగారం చేయు యోగమునందు ఇష్టమైనది.   

౪.  ఉప్యతే సువర్ణ యోగ, ఇతి వప్రం. టు వప్ బీజ సంతానే. 

బంగారం చేయు యోగమునందు ప్రవేశపెట్టబడునది &

 ఈ నాలుగు [4 names of LEAD] సీసము* యొక్క పేళ్ళు ;; 

🎞 A] MINIUM/ lead  ;- సీసము*  ; B] తగరము = Tin metal ;-  

1] శ్లోకమ్ ;- రఙ్గ వఙ్గే||   = ra~mga wa~mgea||  

2]  శ్లోకమ్ ;- త్రపతే అగ్ని సన్నిధౌ ద్రవతీతి త్రపుః.

ఉ.పు. త్రపూష్. లజ్జాయాం. = అగ్ని సమీపమున సిగ్గు పడునది - అనగా కరగునది 

అంటే నిప్పు సెగ వద్ద - సీసమ్ను ఉంచకూడదు] ;

౧ . పిచ్యతే కుట్యత ఇతి పిచ్చటం.  ;- ఇ పిచ్చట్టనే = కొట్టబడునది.

రంగతి ద్రవతి రంగం, రగి గతౌ . & వంగతి ద్రవం వంగం. వగిగతౌ - కరిగే లోహ పదార్ధం - కనుక ...... "రంగం", "వంగము"ను.

త్రపు శబ్దము - సీసమునకు పేరు -

"రంగ సీసక యోస్త్రపు" అని చెప్పెను రుద్రుడు ;; 

మరియు ఈ ఐదు [= 5] - తగరము యొక్క పేర్లు.  

kk 🎞  అమరకోశము - వైశ్యవర్గము ; 🎞 అమరకోశం - శ్లోకం = 682  ;- 

& సింధూరము - శ్రీహనుమాన్ స్వామికి ఇష్టమైనది. ఆంజనేయస్వామి విగ్రహమునకు సింధూర లేపనము- చక్కని మెరుపును, మృదుత్వమును కలిగించుచున్నది ;

& బంగారం తయారుచేయుటకు వాడాల్సిన లోహాలలో ఒకటి - "సీసం" - 

మన పూర్వీకులు శ్లోకముల రూపంలో అందించిన అద్భుత లోహ విజ్ఞాన  సంపద -

అందుకనే - ఈ నేల మీద జన్మించిన వారు - 

తమకు అందిన ఇటువంటి విజ్ఞాన సంపదకు 

ఆత్మీయ వారసత్వం - వలన ఎంతో గర్వం పొందాల్సినదే కదా! `

so we r very proud ! 

========================  ,

 simdhuuramu ;- simdhuuram naagasambhawamm|| = anagaa "seesam walana puTTinadi" - & 

bhaawam ;- 1] SlOkamm ;- naaga seesaka yoageashTawa praaNi -

na gacCatI tyagam. tanna bhawati calatwaat iti naagam. gamm[alu] gatau.

mettanidi aguTa cEta kadalunadi ;  

౧. sinoati badhnaati paaradam iti seesakam = paadarasamunu [`mercury`] bamdhimcunadi. 

౨. suwarNa karaNa yoagea ishTam bhawateeti yOgEshTam = bamgaaram ceayu yoagamunamdu ishTamainadi.   ౪.  upyatea suwarNa yOga, iti wapram. Tu wap beeja samtaanE. bamgaaram ceayu yoagamunamdu prawESapeTTabaDunadi & I naalugu [`4 names of LEAD`] sIsamu yokka pELLu ;; 

A]  tagaram ;- `MINIUM/ lead ` ;  B] kk 🎞 tagaramu - `Tin metal` ;- 

1] SlOkam;- ra~mga wa~mgea||  

2] SlOkamm ;-  trapatea agni sannidhau drawateeti trapu@h.

u.pu. trapuush. lajjaayaam. = agni sameepamuna siggu paDunadi - anagaa karagunadi 

amTE nippu sega wadda - seesamnu umcakUDadu] ;

౧ . picyatea kuTyata iti piccaTam.  ;- i piccaTTanE = koTTabaDunadi.

ramgati drawati ramgam, ragi gatau . & wamgati drawam wamgam. wagigatau - karigea loaha padaardham - 

kanuka ......  - "ramgam", "wamgamu"nu. & trapu Sabdamu - seesamunaku pearu -

"ramga seesaka yoastrapu" ani ceppenu rudruDu ;; 

mariyu ee aidu [= 5] - tagaramu yokka pearlu. 

amarakOSam - waiSyawargamu = SlOkam = 682 ;

& simdhuuram naagasambhawamm|| = anagaa "seesam walana puTTinadi" - & amarakOSam - wiwaraNa - simdhuuramu - Sreehanumaan swaamiki ishTamainadi. aamjanEyaswaami wigrahamunaku simdhuura lEpanamu- cakkani merupunu, mRdutwamunu kaligimcucunnadi ; 

& bamgaaram tayaaruceayuTaku wADAlsina loahaalaloa okaTi - "sIsam" - 

mana puurweekulu - SlOkamula rUapmlO - amdimcina adbhuta loaha wijnaana  sampada -

amdukanea - ee neala meeda janmimcina waaru - tamaku amdina iTuwamTi wijnaana sampadaku aatmeeya waarasatwam - walana emtoa garwam pomdaalsinadea kadA! 

`so we r very proud` !  

;

& previous post = ఆర్ష/ ఆర్య - ఎట్లా వచ్చింది? - 10 ;- ఆర్ష/ ఆర్య - పదమూలము ;- వ్యుత్పత్తి ;;