paintings2010: మే 2020

26, మే 2020, మంగళవారం

ద్వాదశి - 27 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;

1] ఇగురం* ఉంటే ఇరవైమందినైనా సాకవచ్చు ;
[ =* వివరం ] ;
2] అబ్బి అంత పొడుగు, దాక్షారామం భీమన్నలాగా ; [*Notes] ;
3] తెలియనంత వరకూ బ్రహ్మ విద్య,
తెలిసిన తర్వాత కూసు విద్య ;
4] చిన్న నీటి చుక్క కదిలి చేయును కదా -
పెను నీలి సంద్రాన్ని ;
5] దాయ* కట్టని ఆవు తన్నక మానదు ;
[దాయ* = బంధం, word - దాయాది ] ;
6] దాసరివా? జంగానివా? అంటే,
ముందున్న ఊరును బట్టి అన్నాడట ;
7] పోరాటం లేని ఆరాటం పనికి రాదు ;
8] లేడిని చూసిన వాళ్ళంతా వేటగాళ్ళే ;
9] కొండను తవ్వి ఎలుకను పట్టినట్లు ;
10] తినే ముందు రుచి అడగకు ;
వినే ముందు కథ అడగకు ;
& ref ;- Notes ;- 2] దాక్షారామం భీమేశ్వర కోవెల ఎత్తు - రెండు అంతస్థులు -
దాక్షారామం గుడిలోని భీమేశ్వర లింగం - చాలా పొడుగు/ ఎత్తు ఐనది ;
===========================,
1] iguram* umTE irawai mamdinainaa saakawaccu ;
[ = *wiwaram] ;
2] abbi amta poDugu,
dAkshArAmam BImannalAgA ; [*Notes]
3] teliyanamta warakuu brahma widya,
telisina tarwaata kuusu widya ;
4] cinna nITi cukka kadili cEyunu kadaa -
penu neeli samdraanni ;
5] daaya kaTTani aawu tannaka mAnadu ;
[dAya = bamdham, & so word -> daayAdi ] ;
6] daasariwaa jamgaaniwaa amTE,
mumdunna uurunu baTTi annADaTa ;
7] pOrATam lEni aarATam paniki raadu ;
8] lEDini cuusina wALLamtaa wETagALLE ;
9] komDanu tawwi elukanu paTTinaTlu ;
10] tinE mumdu ruci aDagaku ; winE mumdu katha aDagaku ;
;
& ref ;- Notes ;- daakshaaraamam BImESwara kOwela ettu -
remDu amtasthulu - daakshaaraamam guDilOni BImESwara limgam -
caalaa poDugu/ ettu ainadi ;
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 26 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
కలిసి వచ్చే కాలానికి నడిచి వచ్చే బిడ్డలు ;
కుంచం వడ్లు ఉంటే కుడికొప్పు ; అడ్డెడు ఉంటే ఎడమ కొప్పు ;

ద్వాదశి - 26 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] కలిసి వచ్చే కాలానికి నడిచి వచ్చే బిడ్డలు ;
2] కలిసి వచ్చే కాలానికి నట్టింటికే కుందేలు వస్తుంది ;
3] పగలంతా బారెడు నేసాను, దీపం తేరా -
దిగనేస్తాను అన్నాడట ;
4] కళ్ళం దగ్గర కరణీకం,
కంచం దగ్గిర రెడ్డిరికం ;
5] కరువుకు దాసరులు ఐతే ;
పదాలు ఎక్కణ్ణుండి వస్తాయి!?
6] కుంచం వడ్లు ఉంటే కుడికొప్పు ;
అడ్డెడు ఉంటే ఎడమ కొప్పు ;
7] వరుగులతో పాటు దాగర కుండ కూడా ఎండాల్సిందే కదా ;
8] సన్యాసికి బెత్తెడు గోచీ ; సంసారికి దుస్తుల పేచీ ;
9] దున్నపోతు ఈనిందంటే, చెంబు తేరా -
పాలు పితుకుదాం అన్నాడట ;
10] దున్నే వాడు లెక్క చూస్తే - నాగలి కూడా మిగలదు ;
11] తాడు సరిపోకపోతే, నుయ్యిని పూడ్చినట్లు ;
12] తనువులు నిత్యం కాదు గానీ,
*ఓలి పైకం మూట కట్టు - అన్నాడట ; [ = *కన్యాశుల్కం] ;
==================, ;
1] kalisi waccE kaalaaniki naDci waccE biDDalu ;
2] kalisi waccE kaalaaniki naTTimTikE kumdElu wastumdi
3] pagalamtaa baareDu nEsAnu, deepam
tEraa - diganEstaanu annaaDaTa ;
4] kaLLam daggara karaNIkam,
kamcam daggira reDDirikam ;
5] karuwuku daasarulu aitE ;
padaalu ekkaNNumDi wastaayi!?
6] kumcam waDlu umTE kuDikoppu ;
aDDeDu uMTE eDama koppu ;
7] warugalatO pATu daagara kumDa emDAlsimE ;
8] sanyaasiki betteDu gOcI, samsaariki dustula pEcI ;
9] dunnapOtu InimdamTE, cembu tErA,
pAlu pitukudaam annADaTa ;
10] dunnE wADu lekka cuustE naagali kUDA migaladu ;
11] tADu saripOkapOtE, nuyyini pUDcinaTlu ;
12] tanuwulu nityam kaadu gaanee,
*Oli paikam mUTa kaTTu - annADaTa;
[ = *kanyASulkam] ;
;
& ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 25 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
ఆవగింజంత అబద్ధం ముందర - ఐరావతం అంత నిజం కూడా నిలబడదు ;
ఆచారం - ఆచారం అన్నంభొట్లా అంటే, పెద్ద చెరువులో కుక్క ఈదింది అన్నాడట ;

ద్వాదశి - 25 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఘంటాకర్ణునికి అష్టాక్షరీ మంత్రం
ఉపదేశం చేయబోయినట్లు ;
2] యాదవ భారతం ఎద్దు మోత బరువు ;
3] తత్సమయానికి తడి ఇసకే సరి -
అని పళ్ళు తోమినట్లు ;
4] తడిసి ముప్పందుం ఐంది ;
[= * పందుం - ముప్పందుం - ధాన్యం కొలతలు ] ;
5] బలిమిని లింగం కడితే భక్తుడు ఔతాడా!?
6] తణుకు పోయి మాచారం వెళ్ళినట్లు [= చుట్టు దారి ] ;
7] ఆచారం ఆచారం అన్నంభొట్లా అంటే,
పెద్ద చెరువులో కుక్క ఈదింది అన్నాడట ;
8] నేతి కుండను నేల మీద పెట్టి,
ఉత్తి కుండను ఉట్టి మీద పెట్టినట్లు
9] పోకల కుండను - చట్రాతి మీద పగల కొట్టినట్లు ;
10] గుడ్డు వచ్చి పిల్లను వెక్కిరించిందంట ;
11] ఆవగింజంత అబద్ధం ముందర -
ఐరావతం అంత నిజం కూడా నిలబడదు ;
12] ఎద్దు ఉన్నోనికి బుద్ధి ఉండదు ;
బుద్ధి ఉన్నోనికి ఎద్దు ఉండదు ;
==============================, ;
1] GamTAkarNuniki ashTAksharee mamtram
upadESam cEyabOyinaTlu ;
2] yaadawa bhaaratam eddu mOta baruwu ;
3] tatsamayaaniki taDi isakE sari -
ani paLLu tOminaTlu ;
4] taDisi muppamdum aimdi ;
[* pamdum - muppamdum - dhaanyam kolatalu] ;
5] balimini limgam kaDitE bhaktuDu autADA!!?
6] taNuku pOyi maacaaram weLLinaTlu; [= cuTTudaari ] ;
7] aacaaram aacaaram annamBoTlA amTE,
pedda ceruwulO kukka eedimdi annaaDaTa ;
8] nEti kumDanu nEla meeda peTTi,
utti kumDanu uTTi meeda peTTinaTlu ;
9] pOkala kumDanu caTrAti mIda pagala koTTinaTlu ;
10] guDDu wacci pillanu wekkirimcimdamTa ;
11] aawagimjamta abaddham mumdara -
airaawatam amta nijam kUDA nilabaDadu ;
12] eddu unnOniki buddhi umDadu ;
buddhi unnOniki eddu umDadu ;
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 24 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
ఆడేది అడ్డ నామాలలు తీసుకుంటే - పాడేది పంగనామాలు తీసుకుందంట ; [కర్నూలు సామెతలు ] ;
కొండ అద్దమందు కొంచెమై ఉండదా ; - ಸಾಮೆತಲು ;

ద్వాదశి - 24 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఆడేది అడ్డ నామాలు తీసుకుంటే -
పాడేది పంగనామాలు తీసుకుందంట ;
[కర్నూలు సామెతలు-  Karnool - कर्नूल Proverbs ] ;
2] కొండ అద్దమందు కొంచెమై ఉండదా ;
3] ముందు వాళ్ళకు మూకుళ్ళు,
వెనుక వాళ్ళకు ఆకుళ్ళు నాకుళ్ళు ;
3] కందెన వేయని బండికి కావలసినంత సంగీతం ;
4] చలివేంద్రం కుండలకు తూట్లు పొడిచినట్లు ;
5] చదువ నేరుస్తావా, వ్రాయ నేరుస్తావా అంటే చదవా నేరను, -
వ్రాయ నేరను - చింప నేరుస్తా నన్నాడట ;
6] కూడలి కాపురం కుతకుతలు ; వేరడి కాపురం వెతవెతలు ;
7] రోషాల పాటగాడికి వేషాలు మెండు ;
8] పొద్దంతా పోగు నేసి -
దీపం పెట్టాక దిగనేసాడంట ;
9] పిడతలో నూనె పిడతలోనే ఉండాలి - బిడ్డలు బీరగింజల్లా ఉండాలి ;
10] పిలిచి పిల్లను ఇస్తామంటే - కుడికన్నులో మెల్ల ఉందన్నాడట
11] పిల్లి తోకను ఎద్దు తొక్కితే, ఎలుక కేసి ఎర్రగా చూసిందట
12] కొత్త భక్తురాలు ఉడుకు వీబూది పూసుకుని
నొసలు కాలెనే పేరమ్మా అన్నదట ;
==============================, ;
1] ADEdi aDDa nAmaalu teesukumTE -
pADEdi pamganaamaalu teesukumdamTa ;
- [ Karnool - कर्नूल  Proverbs ] ;
2] komDa addamamdu komcemai umDadaa ;
mumdu wALLaku muukuLLu,
wenuka wALLaku AkuLLu nAkuLLu ;
3] kamdena wEyani bamDiki kaawalasinamta samgeetam ;
4] caliwEmdram kumDalaku tUTlu poDicinaTlu ;
5] caduwa nErustaawaa, wraaya nErustaawaa amTE,
cadawaa nEranu, wraaya nEranu -
cimpa nErustaa nannaaDaTa ;
6] kUDali kaapuram kutakutalu ;
wEraDi kaapuram wetawetalu ;
7] rOshaala pATagADiki wEshaalu memDu ;
8] poddamtaa pOgu nEsi -
deepam peTTAka diganEsADamTa ;
9] piDatalO nuune piDatalOnE uMDAli -
biDDalu beeragimjallA umDAli ;
10] pilici pillanu istAmaMTE -
kuDikannulO mella umdannADaTa ;
11] pilli tOkanu eddu tokkitE,
eluka kEsi erragaa cUsimdaTa ;
12] kotta bhakturaalu uDuku weebuudi puusukuni -
nosalu kaalenE pErammA annadaTa ;
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 23 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] తన కడుపున పుట్టిన బిడ్డ,
తన కొంగున కట్టిన రూక ఆదుకుంటాయి ;

ద్వాదశి - 23 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] తన కడుపున పుట్టిన బిడ్డ,
తన కొంగున కట్టిన రూక ఆదుకుంటాయి ;
2] అయ్య కదురు వలె, అమ్మ కుదురు వలె ;
[కవ్వం - mortar ; రోకలి = pestle] ;
3] కదురు, కవ్వం ఆడుతుంటే కరువే ఉండదు ;
4] తుమ్మ దుడ్డు వలె, కాపు కదురు వలె ;
5] కంకణాల చెయ్యి ఆడితే -
కడియాల చెయ్యీ ఆడుతుంది ;
6] గురి కుదిరితే గుణం కుదురుతుంది ;
7] మెరుగుగా ఆరంభిస్తే, సగం పని పూర్తి అయినట్లే ;
8] ఇంటికి ఇత్తడి, పురుగుకు పుత్తడి ;
9] తుమ్మ ఉన్న చోట కమ్మ ఉంటారు ;
10] ఎవరి వీపు వాళ్ళకు కనబడదు ;
11] తుమ్మ ఉన్న చోట కమ్మ ఉంటారు ;
12] తెగితే *లింగడు రాయి సమానం ;
& + ;-
[see Ref ] ;- 12] తెగితే లింగడు రాయి సమానం ; లింగధారులు - శివలింగాన్ని - మెడలో కట్టుకుంటారు ; హారంగా ఉన్నంతసేపు ఆరాధ్యనీయ - కానీ, ఆ దారం పెరిగితే [=break ఐతే ], అదే లింగం - రాయికి ఇచ్చేంత విలువ - అని భావం ;
========================;
1] tana kaDupuna puTTina biDDa,
tana komguna kaTTina rUka aadukumTAyi ;
2] ayya kaduru wale,
amma kuduru wale ;
3] kaduru kawwam ADumTE
karuwE umDadu ;
4] tumma duDDu wale,
kaapu kaduru wale ;
5] kamkaNAla ceyyi ADE
kaDiyaala ceyyee ADutumdi ;
6] guri kudiritE - guNam kudurutumdi ;
7] merugugA ArambhistE,
sagam pani pUrti ayinaTlE ;
8] imTiki ittaDi, puruguku puttaDi ;
9] tumma unna cOTa
kamma umTAru ;
10] ewari weepu - waariki kanabaDadu ;
11] tumma unna cOTa kamma umTAru ;
12] tegitE limgaDu raayi samaanam ;
& ;- REF ;- ] tegitE limgaDu raayi samaanam ; limgadhaarulu -
Siwalimgaanni - meDalO kaTTukumTAru ; haaramgaa unnamtasEpu aaraadhyaneeya - kaanee,
aa daaram perigitE [= aitE ] adE limgam - raayiki iccEmta wiluwa - ani bhaawam ;
&
REF ;- [kaduru = kawwam -
kuduru = mortar ; rOkali - pestle] ;
4] ewari weepu - wALLaku kanabaDadu ;
5] kamkaNAla ceyyi ADitE -
kaDiyaala ceyyee ADutumdi ;
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 22 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] ఏమి అప్పాజీ అంటే, కాలం కొద్దీ రాయాజీ అన్నాడంట ;
[శ్రీకృష్ణదేవరాయలు - 16వ శతాబ్దం] ;
2] లోకం ఎలా ఉందిరా సిద్ధా అంటే,
ఎవరి లోకం వారిదే గురూ అనేసె *;
*[పోతులూరి వీరబ్రహ్మం నాటి సామెత ]

25, మే 2020, సోమవారం

ద్వాదశి - 22 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఏమి అప్పాజీ అంటే, కాలం కొద్దీ రాయాజీ అన్నాడంట ;
[శ్రీకృష్ణదేవరాయలు - 16వ శతాబ్దం] ;
2] లోకం ఎలా ఉందిరా సిద్ధా అంటే,
ఎవరి లోకం వారిదే గురూ అనేసె *;
*[పోతులూరి వీరబ్రహ్మం నాటి సామెత ]
3] కుబేరుడు, ధనపతి - అలకాపురికి రాజైతే మాత్రం,
అమితంగా ఖర్చు చేస్తాడా!?
4] న్యాయం చెప్పు నాగిరెడ్డీ అంటే -
నాక్కూడా ఇద్దరు పెళ్ళాలే అన్నాడట ;
5] గడప లోపల ఉన్న సుఖం,
కాశీకి పోయినా దొరకదు ;
6] ఇల్లే వైకుంఠం,
కడుపే కైలాసం జాలారే కోనేరు ;
7] పొరుగింటి కలహం విన వేడుక,
పొరుగింటి జగడం చూడ వేడుక ;
8] అలిగే బిడ్డతో, చెలిగే గొడ్డుతో వేగడం కష్టం ;
9] డబ్బుకు లేనివాడు దుబ్బు*కు కొరగాడు ;
= [usage*దుబ్బు తల = చింపిరి జుట్టు ] ;
10] పైసకు పైసకు ముడి వేస్తే ;
అవ్వే పిల్లల్ని చేస్తయి -
11] ధనం దాసినోనికే తెలుస్తది ;
లెక్క రాసినోనికే తెలుస్తది ;
12] సోలానకు సోలాన నమ్మదగినవాడే ;
===============================,
1] Emi appAjI amTE,
kaalam koddee raayaajee annADanTa ;-
SreekRshNadEwaraayalu - 16wa Sataabdam] ;
2] lOkam elaa umdiraa siddhA aMTE,
ewari lOkam waaridE gurU anEse ;
[pOtuluuri weerabrahmam nATi saameta] ;
3] alakaapuriki raajaitE mAtram,
amitamgaa kharcu cEstADA!? ;
4] nyaayam ceppu naagireDDI aMTE -
naakkUDA iddaru peLLAlE annADaTa ;
5] gaDapa lOpala unna sukham,
kASiiki pOyinA dorakadu ;
6] illE waikumTham,
kaDupE kailAsam jAlArE kOnEru ;
7] porugimTi kalaham wina wEDuka,
porugimTi jagaDam cUDa wEDuka ;
8] aligE biDDatO,
celagE goDDutO wEgaDam kashTam ;
9] Dabbuku lEniwADu ;
dubbu*ku koragADu -
[*dubbu tala = cimpiri juTTu ] ;
10] paisaku paisaku muDi wEstE ;
awwE pillalni cEstayi ;
11] dhanam daasinOnikE telustadi ;
lekka raasinOnikE telustadi ;
12] sOlaanaku sOlaana -
nammadaginawADE ;
& ;-
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 21 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
ఎక్కడా ఒళ్ళు వంగని వాడికి ; రంగమెళ్తే ఒళ్ళొంగుతుంది ; &
ఛీ ఛీ అనేదీ, ఈ నోరే ; - శివ శివా అనేదీ, ఈ నోరే ;
;

ద్వాదశి - 21 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఎక్కడా ఒళ్ళు వంగని వాడికి ;
*రంగమెళ్తే ఒళ్ళొంగుతుంది ;
REF;- రంగూన్ - Burma/ Myanmar } ;
2] ఛీ ఛీ అనేదీ, ఈ నోరే ;
- శివ శివా అనేదీ, ఈ నోరే ;
3] ఆట మొదలయ్యే సరికి, మద్దెల తూటు పడిందట ;
4] గలగలలాడే గాజుల చెయ్యి, కళకళలాడే లోగిలి, ముంగిలి ;
5] గాజుల చెయ్యి గలగలలాడితే ; ఇల్లు కళకళలాడుతుంది ;
6] లచ్చి గాజులకు ; సంతకు చీటీ రాసాడంట ;
7]  వరుసలెల్ల ఆవల పెట్టి, వదిన పిన్నమ్మా, ఈ గంపను ఎత్తు ;
8] చోద్యం సొరకాయ గుడ్డు పెట్టిందంట ;
9] శభాష్ మద్దెలవాడా అంటే,
- ఐదు వేళ్ళు విరగగొట్టుకున్నాడట ;
10] సీతా రామాభ్యాం నమః అంటే ;
మా ఇంటాయన ఎదురు అయ్యాడా? అన్నదట ; [బిచ్చగానితో] ;
11] గుడ్డు వచ్చి, పెట్టను గోరడాలాడిందట ;
12] చోద్యాల సోమిదేవమ్మకు *వాద్యారి మొగుడు ; & + ;- ;
REF ;- *వాద్యార్ = ఇతరుల కర్మ ఫలితాలను -
తన తపోబలంతో జ్ఞాన శక్తితో తీర్చగల వ్యక్తి ;
========================,
1] ekkaDA oLLu wamgani wADiki ; ramgameLtE oLLomgutumdi ;
2] CI CI anEdI, I nOrE ; Siwa Siwaa anEdI, I nOrE ;
3] atATodalayyE sariki, maddela tUTu paDimda Ta ;
4] galagalalADE gaajula ceyyi,
kaLalADE lOgili, mumgili ;
5] gaajula ceyyi galagalalADitE ; illu kaLakaLalADutumdi ;
6] lacci gaajulaku ; samtaku cITI rAsi iccaaDamTa ;
7] warusalella aawala peTTi, wadina pinnammaa, ee gampanu ettu ;
8] cOdyam sorakaaya guDDu peTTimdamTa ;
9]-SaBAsh maddela wADA amTE ;
aidu wELLu wiragagoTTukunnADaTa ;
10] sItArA maabhyAM nama@h amTE ;
maa imTAyana eduru ayyADA? anndaTa ;
[biccagAnitO] ;
11] guDDu wacci, peTTanu gOraDAlaaDimdaTa ;
12] cOdyaala sOmidEwammaku -
waadyaari moguDu ;
REF ;- *wAdyAr = itarula karma phalitaalanu -
tana tapO balamtO jnAna SaktitO
tIrcagala wyakti ;
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 20 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు
ఇంటికొక పువ్వు, ఈశ్వరుని కొక దండ ; &
గడ ఎక్కు తిమ్మన్నా, గంతులు వేయి తిమ్మన్నా ;

ద్వాదశి - 20 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఇంటికొక పువ్వు, ఈశ్వరుని కొక దండ ;
2] గడ ఎక్కు తిమ్మన్నా,
గంతులు వేయి తిమ్మన్నా ;
3] లంకలో హరి శబ్దం ;
4] లగ్నంలో తుమ్మినట్లు ;
5] ఆలి పంచాయతీ రామాయణం,
పాలి పంచాయితీ భారతం ;
6] నిజం నిద్ర లేచి నడక మొదలెట్టేటప్పటికి -
అబద్ధం అంతరిక్షం దాకా చుట్టబెడుతుంది ;
7] కొన్నది వంకాయ, కొసరుతున్నది గుమ్మడి కాయ ;
8] కొర్రగింజంత కోడలిని చూడగానే -
కొండంత అత్తకు చలిజ్వరం వచ్చిందంట
9] కోతి చేతికి కొబ్బరికాయ దొరికినట్లు ;
10] శేరు దొరగారికి, మణుగు బంటు ;
11] పిఠాపురం వెళ్ళి పిడికెడు నీళ్ళు తెచ్చినట్లు ;
12] గప్పాలపోతురెడ్డికి మూడు ఎడ్లు, ముప్ఫైమూడు *దొడ్లు [*గోశాల] ;
============.
1] imTikoka puwwu, ISwaruni koka damDa ;
2] gaDa ekku timmannA,
gamtulu wEyi timmannA ;
3] lamkalO hari Sabdam ;
4] lagnamlO tumminaTlu ;
5] aali pamcaayatee raamaayaNam,
paali pamcaayitee bhaaratam ;
6] nijam nidra lEci naDaka modaleTTETappaTiki -
abaddham amtariksham daakaa cuTTabeDutumdi ;
7] konnadi wamkaaya kosarutunnadi gummaDi kAya ;
8] korragimjamta kODalini cUDagAnE -
komDamta attaku calijwaram waccimdamTa ; ;
9] kOti cEtiki kobbarikaaya dorikinaTlu ;
10] SEru doragAriki, maNugu bamTu ;
11] piThApuram weLLi piDikeDu nILLu teccinaTlu ;
12] gappAla pOtureDDiki muuDu eDlu,
mupphai mUDu *doDlu [*gOSAla] ;
&
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 19 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] ఆలు ఆత్మకూరులో , మొగుడు బోయిపల్లిలో,
కుండ చట్టి కుణుతూరులో, తలంబ్రాలు తాడిపత్రిలో ;
2] పెన్న దాటితేనే కదా పెరుమాళ్ళ సేవ ;

ద్వాదశి - 19 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;

1] ఆలు ఆత్మకూరులో , మొగుడు బోయిపల్లిలో,
కుండ చట్టి కుణుతూరులో, తలంబ్రాలు తాడిపత్రిలో ;
2] పెన్న దాటితేనే కదా పెరుమాళ్ళ సేవ ;
3] *లడాయిల - **శక్కర పంచినట్టు -
REF ;- [*పోట్లాట, **చక్కెర] ;
4] గంత బొంత కలిపి, గాడిదమోత బరువైనట్లు ;
5] గుడి ముఖం ఎరగని దాసరి,
గుడి వెనక్కి వెళ్ళి దండం పెట్టాడట ;
6] గిద్దెడు నూనెకైనా,
గానుగ కట్టాల్సిందే కదా ;
7] పెద్దక్క ఓలి తెగితే* -
చిన్నక్క ఓలి తెగుతుంది. [*నిర్ణయం ఐతే] ;
8] ఆవో అంటే అర్ధం కాలేేదు మొర్రో / బాబో - అంటుంటే -
ఖడో అనేదాన్ని అంట గట్టాడట ;
9] దయ దండిది, గుణం మొండిది ;
10] కొత్తంత *పండగ లేదు,
అల్లుడంత చుట్టము లేడు ;
[*ఉగాది పండుగ] - తెలంగాణా prvb ;
11] పిడక పొగకి సిగమూగితే, గుగ్గిలం పొగకు ఎట్లాగౌతది!?
12] కూర మంచి, కుండ చేదు ;
==============;
1] aalu aatmakUrulO, moguDu bOyipallilO,
kumDa caTTi kuNutUrulO, talambraalu tADipatrilO ;
2] penna dATitEnE kadA perumALLa sEwa ;
3] laDAyila Sakkara pamcinaTTu ;
REF ;- [* pOTlATa , **cakkera] ;
4] gamta bomta kalipi, gADida mOta baruwaina Tlu ;
5] guDi muKam eragani daasari,
guDi wenakki weLLi damDam peTTADaTa ;
6] giddeDu nuunekainaa,
gaanuga kaTTAlsimdE kadaa ;
7] peddakka Oli tegitE* cinnakka Oli
tegutumdi. [*nirNayam aitE] ;
8] aawO amTE ardham kaaalEdu morrO/
baabO amTumTE ;
KaDO anEdaanni amTa gaTTADaTa ;
9] daya damDidi, guNam momDidi ;
10] = kottamta pamDaga* lEdu,
alluDamta cuTTamu lEDu ; [*UGAADI ] ;
11] piDaka pogaki sigamuugitE,
guggilam pogaku eTlaagautadi!? ; poTTa
kUTiki jerripOtlanu ADistADu ;
12] kuura mamci, kumDa cEdu ;
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 18 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
1] నమ్మితి రామన్నా అంటే - నా అంతటి వాణ్ణి చేస్తానన్నట్లు ;
2] గుడి చిన్నదైనా, గుళ్ళో దేవుని మహిమ మిన్న ;

ద్వాదశి - 18 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;

1] నమ్మితి రామన్నా అంటే -
నా అంతటి వాణ్ణి చేస్తానన్నట్లు ;
2] గుడి చిన్నదైనా, గుళ్ళో దేవుని మహిమ మిన్న ;
3] పదలం నూలుపాగా లేకుంటే -
పంతులుగారు అవరు ;
4] మెత్తగా ఉంటే మొత్త బుద్ధి అయ్యిందంట ;
5] ఇంటికో కడి తిని,
గుంటకో గుక్క నీళ్ళు తాగినట్టు
6] ఒక ఊరి పటేలు -
ఇంకో ఊరికి గాయిదోడు* [*సామాన్యుడు] ;
7] కొప్పు ఉన్నమ్మకి కోటి వయ్యారాలు ;
8] అంత నాడు లేదు, ఇంత నాడు లేదు -
సంత నాడు పెట్టిందమ్మ ముంతంత కొప్పు ;
9] కానీకి టెంకాయ ఇస్తారని -
కాశీపట్నానికి వెళ్ళినట్లు ;
10] అంతా తెలిసిన వాడూ లేడు,
ఏమీ తెలియని వాడూ లేడు ;
11] అంపబోయిన అల్లీ సాహెబు .
పిలువబోయిన పీరుసాహెబు మాయ మయ్యారు
12] అబద్ధాలకోరు నోటికి అరవీసెడు సున్నం చాలునా ;
====================,
1] nammiti raamannaa amTE -
nA amtaTi waaNNi cEstAnannaTlu ;
2] guDi cinnadainaa,
guLLO dEwuni mahima minna
3] padalam nuulu paagaa lEkumTE -
pamtulugAru awaru ;
4] mettagaa umTE motta buddhi ayyimdamTa ; ;
5] imTikO kaDi tini,
gumTakO gukka neeLLu taaginaTTu ;
6] oka uuri paTElu -
- ImkO Uriki gaayidODu* [*saamaanyuDu] ;
7] koppu unnammaki kOTi wayyArAlu ;
8] amta nADu lEdu, imta nADu lEdu -
samta nADu peTTimdamma mumtamta koppu ;
9] kAnIki TemkAya istaarani ; kASIpaTnaaniki weLLinaTlu ;
10] amtaa telisina wADU lEDu, EmI teliyani wADU lEDu ;
11] ampabOyina allee saahebu .
piluwa bOyina peeru saahebu maayamayyaaru ;
12] abaddhAla kOru nOTiki araweeseDu sunnam caalunaa ;
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 17 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;-
ఇల్లే ఇంద్రలోకం ; పందిరే గోవర్ధనం* ; [*పర్వతం ] ;
& పనుకుంటే పద్మావతి, కృషి ఉంటే గుణవతి, లేస్తే నీలావతి ;

ద్వాదశి - 17 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఇల్లే ఇంద్రలోకం ; పందిరే గోవర్ధనం* ; [*పర్వతం ] ;
2] పనుకుంటే పద్మావతి, కృషి ఉంటే గుణవతి, లేస్తే నీలావతి ;
3] అప్పులున్న వారితో, చెప్పులున్న వారితో పోగూడదు ;
5] *అల్లికాయల సందడిని పెళ్ళి మరిచాడట ;
6] ఊపిరి ఉంటే - ఉప్పుకల్లు అమ్ముకునైనా బతుకవచ్చు ;
7] తాడు చాలదని, బావి పూడ్చ మన్నాడట ;
8] సంద్రాన్ని చంకనెట్టుకుని,
చెలమకు చెయ్యి సాచినట్లు ;
98] వెన్న తిన్నవాడు వెళ్ళిపోగా,
చల్ల తాగిన వాడిని చప్పగా కొట్టేసిందట ;
11] ఆడాలి పాడాలి మద్దెల కూడా కొట్టాలి ;
12] ఆడబోయిన తీర్ధం ఎదురైనట్లు ;
&
REF ;- *అల్లికాయల సందడిని పెళ్ళి మరిచాడట ;
[eg ;- అల్లువారిలా అల్లికాయ చేష్టలు పోయినా ఒక్క బాలుడి వల్లే సాధ్యం ;
& marble, n. (1) పాలరాయి; చలువరాయి; సున్నపురాయి; సంగమల;
గోలీకాయ; అల్లికాయ ;
=========================, ;
1] pamdirE parwatam, illE imdralOkam ;
2] panukumTE padmaawati, kRshi umTE guNawati, lEstE neelaawati ;
3] appulunna waaritO, ceppulunna wAritO pOgUDadu ;
5] allikaayala samdaDini peLLi maricADaTa ; [ *REF ;- allikaayalu ] ;
6] upiri umTE uppukallu ammukunainaa batukawaccu ;
7] tADu caaladani, baawi pUDcamannADaTa ;
8] samdrAnni camka neTTukuni,
celamaku ceyyi sAcinaTlu ;
9] wenna tinnawaaDu weLLipOgA,
calla taagina waaDini cappagaa koTTEsimdaTa ;
11] ADAli ,pADAli maddelA koTTAli ;
12] ADabOyina tIrdham edurainaTlu ;
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 16 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు
ఒక చిత్రం, ఒక బొమ్మ ; వెయ్యి మాటలతో సమానం ;
& అప్పులెందుకు మిగిలాయిరా అంటే,
ఎగ్గొట్టడం చేతకాక అన్నాడట ;

ద్వాదశి - 16 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] ఒక చిత్రం, ఒక బొమ్మ ;
- వెయ్యి మాటలతో సమానం ;
2] అప్పులెందుకు మిగిలాయిరా అంటే,
ఎగ్గొట్టడం చేతకాక అన్నాడట ;
3] అప్పు ఇచ్చి చూడు, పిల్లను ఇచ్చి చూడు ;
4] సత్రం భోజనం మఠం నిద్ర - అన్నట్లు ఉన్నది ;
5] ఉబిసో ఉబ్బేసో పని చేపించుకోవాల ;
6] నూటికి వస్తాదు, బహు పోటుగాడు ;
7] విత్తు కొద్దీ విభవం, విద్య కొద్దీ వినయం ;
8] కష్ట సంపాదన ఇష్ట భోజనం ;
9] పగటి నిద్ర పనికి చేటు ; రాత్రి మాటలు నిద్రకు చేటు ;
10] అంకపొంకాలు* లేనిదమ్మ, శివలింగం, వందే - ;
[వందే =నమస్కారం, * అంకం - సంఖ్య ; పొంకం = గర్వం ] ;
11] పుణ్యానికి పుట్టిందే సాక్షి, బావికి నీళ్ళే సాక్షి ;
12] ఆడబోయిన తీర్ధం ఎదురైనట్లు ;
=================================;
1] oka citram, oka bomma ; weyyi mATalatO samAnam ;
2] appulemduku migilAyirA amTE,
eggoTTaDam cEtakaaka annADaTa ;
3] appu icci CUDu, pillanu icii cUDu ;
4] satram BOjanam maTham nidra - annaTlu unnadi ;
5] ubisO ubbEsO pani cEpimcukOwaala ;;
6] nUTiki wastAdu, bahu pOTugADu ;
7] wittu koddI waiBawam, aidya koddI winayam ;
8] kashTa sampaadana, ishTa BOjanam ;
9] pagaTi nidra paniki cETu, raati mATalu nidaraku cETu ;
10] amka pomkAlu lEnidamma Siwalimgam, wamdE ;
11] puNyAniki puTTimdE sAkshi, bAwiki nILLE sAkshi ;
12] ADabOyina tIrdham edurainaTlu
;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 15 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
విక్రమార్కుని వంటి ప్రభువు ఉంటే, భట్టి వంటి మంత్రి అప్పుడే ఉంటాడు ;
;

ద్వాదశి - 15 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] విక్రమార్కుని వంటి ప్రభువు ఉంటే, భట్టి వంటి మంత్రి అప్పుడే ఉంటాడు ;
2] తామరాకు నీట ముంచి ఎత్తినట్లు [from సారంగపాణి పదములు - prb ] ;
3] ముక్కోపానికి విరుగుడు ముఖస్తుతి ఉండనే ఉన్నది -
[ *మాయాబజార్ ;- Film సామెత ] ;
4] నెత్తిన ' *తిరుమల కొప్పు' :) పెట్టించినట్లు ;
[*గుండు ] ; - [అన్నమాచార్య సామెత] ;
5] చెవి మీద పేను పారనీయడు వీడు ;]
6] చీమ చిటుక్కుమననీయడు ;
[ Same Meaning - above 6 proverb ]
7] చిక్కి చికిలించే కన్నా, వెళ్ళి వెక్కిరించేది మేలు ;
8] అన్నం తిన్నవాడు, తన్నులు తిన్నవాడు మరిచిపోరు ;
9] అన్నం పెడితే అరిగిపోతుంది,
వాత పెడితే కలకాలం ఉంటుంది ;
10] అన్నదమ్ముల పొత్తు చిన్నప్పుడు ;
అక్కచెల్లెళ్ళ పొత్తు పెద్దప్పుడు ;
11] వెనుకటికి ఎవడో బహు జాగ్రత్తమంతుడు ,
నీళ్ళలో ఉప్పు దాచిపెట్టాడట ;
12] ఏ గూటి చిలుక ఆ గూటి పలుకులు పలుకుతుంది ;
=======================,
1] wikramaarkuni wamTi prabhuwu umTE,
BaTTi wamTi mamtri appuDE umTADu ;
2] taamaraaku neeTa mumci ettinaTlu -
from - SARANGAPANI Padamulu - prb ;
3] mukkOpaaniki wiruguDu mukhastuti umDanE unnadi ;
4] nettina tirumala koppu peTTimcinaTlu ;
[annamaacaarya saameta] ;
5] cewi meeda pEnu pAra nIyaDu weeDu ;
6] cIma ciTukkumananIyaDu] ;
[ Same Meaning - above 6 proverb ]
7] cikki cikilimcE kannaa, weLLi wekkirimcEdi mElu ;
8] annam tinnawADu, tannulu tinnawADu maricipOru ;
9] annam peDitE arigipOtumdi, waata peDitE kalakaalam umTumdi ;
10] annadammula pottu cinnappuDu ;
akkacelleLLa pottu peddappuDu ;
11] wenukaTiki ewaDO bahu jaagrattamamtuDu nILLalO uppu daacipeTTADaTa ;
12] E gUTi ciluka A gUTi palukulu palukutumdi ;
;
& REF ;- 4] *గుండు = * gumDu ;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 14 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు ;
హనుమంతుడి ఎదుట కుప్పిగంతులు వేస్తాడు ;
;

ద్వాదశి - 14 - పన్నెండు తెలుగు సామెతలు

1] హనుమంతుడి ఎదుట కుప్పిగంతులు వేస్తాడు ;
2]  సత్యం చెప్పుల్లో కాళ్ళు పెడుతుంటే, అసత్యం ప్రపంచం చుట్టి వస్తుంది
3] సుఖం మరిగిన దాసరి, పదం మరిచాడట ;
4] కల్లుకుండ వద్ద కయ్యం ; జుట్టు లాక్కుపోయే దయ్యం ;
5] కట్టె వంకర పొయ్యి తీర్చింది ;
6] పాతిక కోతి, ముప్పాతిక బెల్లం తిన్నదట ;;
7] ఎక్కువ తెలివి ఏడ్పుల కారణం, తక్కువ తెలివి తన్నుల కారణం ;
8] నూరు కీడులు ఓరిస్తేనే, ఒక్క మంచి దక్కుతుంది ;
9] ఇంటి వంట ఐతే పచ్చడి మెతుకులు ఐనా మెరుగే ;
10] పెద్దలు లేని ఇల్లు, సిద్ధులు లేని మఠము ;
11] పిల్లితోకని ఎద్దు తొక్కితే ; ఎలుక మీసాలు దువ్విందంట ;
12] వంక పెట్టనిదే వెన్నపూస కూడా కొనరు ;
==================,
1] hanumamtuDi eduTa kuppigamtulu wEstADu ;
2] satyam ceppullO kALLu peDutumTE,
asatyam prapamcam cuTTi wastumdi ;
3] sukham marigina daasari, padam maricADaTa ;
4] kallukumDa wadda kayyam ; juTTu laakkupOyE dayyam ;
5] kaTTe wamkara poyyi teercimdi ;
6] pAtika kOti, muppaatika bellam tinnadaTa ;
7] ekkuwa teliwi EDpula kaaraNam,
takkuwa teliwi tannula kaaraNam ;
8] nuuru keeDulu OristEnE, okka mamci dakkutumdi ;
9] imTi wamTa aitE paccaDi metukulu ainA merugE ;
10] peddalu lEni illu, siddhulu lEni maThamu ;
11] pillitOkani eddu tokkitE ;
eluka meesaalu duwwimdamTa ;
12] wamka peTTanidE wennapuusa kUDA konaru ;
;
ముందు పోస్టు ;-  ద్వాదశి - 13 [12 సామెతలు Telugu proverbs]
1] మక్కువ పడి ముక్కాలి పీట చేయించుకుంటే
డోరియా కోక కాస్తా కత్తిరించుకు పోయిందంట ;

ద్వాదశి - 13 [12 సామెతలు Telugu proverbs]

1] మక్కువ పడి ముక్కాలి పీట చేయించుకుంటే
డోరియా కోక కాస్తా కత్తిరించుకు పోయిందంట ;
2] ఎత్తెత్తి అడుగులేసి,పుల్లిస్తరాకులలో పడె, మడి కాస్తా దడి అయ్యె ;
3] పుర్రెకొక బుద్ది, జిహ్వకొక రుచి ;
4] కూర్చుని కుంపట్లు అమ్మేస్తాడు -[ తగవులు పెట్టే రకం ] =
5] బాదేపల్లి సేట్లు, లెక్కలు చూస్తే తూట్లు , [*near జడ్చర్ల ] ;
6] మంత్రం చెప్పేందుకు మల్లుంభట్లు, తినేటందుకు తిప్పంభొట్లు ;
7] ఓంకారం లేని మంత్రం, అధికారం లేని ప్రజ్ఞ ;
8] మంగలి కొండోజి మేలు మంత్రుల కంటెన్ ;
9] లోకాయికి మాట నష్టం, లోభికి మూట నష్టం ;
10] పిళ్ళారికి తొడపాశం పెట్టి, నైవేద్యం పెట్టాడట ;
11] తగినట్లు కూర్చెరా తాకట్లమారి బ్రహ్మ ;
12] సంతలో కొడితే సాక్షులు ఎవరు!?
******************************<
1] makkuwa paDi mukkAli pITa cEyimcukumTE DOriyA kOka kaastaa kattirimcuku pOyimdamTa ;
2] 2] ettetti aDugulEsi, pullistaraakulalO paDe, maDi kaastaa daDi ayye ;
3] purrekoka buddi, jihwakoka ruci ;
4] kuurcuni kumpaTlu ammEstADu -[ tagawulu peTTE rakam ]
5] *baadEpalli sETlu, lekkalu cUstE tUTlu ; [Badepalli - [near జడ్చర్ల ] ;
6] mamtram ceppEmduku mallumbhaTlu, tinETamduku tippambhoTlu ;
7] OmkAram lEni mamtram, adhikaaram lEni prajna ;
8] mamgali komDOji mElu mamtrula kamTen ;
9] lOkaayiki mATa nashTam, lOBiki muuTa nashTam ;
10] piLLAriki toDapASam peTTi, naiwEdyam peTTADaTa ;
11] taginaTlu kuurceraa taakaTlamAri brahma ;
12] samtalO koDitE sAkshulu ewaru!?
;
NOW ;- ద్వాదశి - 13 [పన్నెండు సామెతలు 12 Telugu proverbs] ;
ముందు పోస్టు ;- ద్వాదశి - 12 [12 Telugu proverbs] ;-
చెప్పులు తేరా మగడా, నిప్పులపై నడుస్తాను, అన్నదట ;